CPB: zeker 65.000 mensen behielden baan in 2020 dankzij coronasteun

Tussen de 65.000 en 180.000 mensen hebben in 2020 hun baan kunnen behouden door het steunpakket voor bedrijven. Dat heeft het Centraal Planbureau (CPB) berekend in een evaluatie van het steunpakket in dat jaar. De economie zou zonder het steunpakket naar schatting ongeveer 0,6 procent harder gekrompen zijn.

Het steunpakket was in 2020 daarom effectief, zo concludeert het planbureau. Veel mensen behielden hun inkomens, de werkloosheid liep niet hard op en heel weinig bedrijven gingen failliet.

Het CPB heeft in de evaluatie enkel naar coronajaar 2020 gekeken en niet naar het huidige jaar. Het steunpakket voor bedrijven loopt sinds maart 2020 en loopt op 1 oktober af.

Coronajaar 2020

Het bureau berekende wat er zou zijn gebeurd zonder de steunmaatregelen. Daarbij gaat het om de loonsteun waarmee getroffen bedrijven subsidie konden krijgen om de lonen door te betalen (NOW-regeling), de tegemoetkoming in de vaste lasten (TVL) en de inkomenssteun voor zelfstandigen (Tozo).

Er zijn veel bedrijven overeind gebleven dankzij het steunpakket. Dat geldt alleen ook voor bedrijven die waarschijnlijk zonder de coronacrisis wel failliet waren gegaan. Dat kan ervoor zorgen dat de economie in de toekomst minder hard groeit, aldus het CPB. "Naarmate de crisis langer duurde, namen deze (verborgen) kosten van het steunbeleid toe en de baten van baanbehoud af", schrijven de onderzoekers.

Sinds de zomer van 2020 werd de economische onzekerheid minder, schrijft het CPB. De nadelen van de steun werden groter en de voordelen namen af. "Om meer te kunnen zeggen over de afweging tussen de baten en kosten van het steunbeleid over de tijd is meer onderzoek nodig, onder andere naar de effecten van het steunpakket in 2021", zeggen de onderzoekers.

CPB-directeur Pieter Hasekamp riep in april 2021 vanwege die argumenten op zo snel mogelijk te stoppen met de steun. "De huidige steun bevriest delen van de economie op de situatie van begin 2020 en blokkeert daarmee de normale economische dynamiek: bedrijven die stoppen en nieuwe bedrijven die starten, mensen die ergens anders een nieuwe baan vinden", zei Hasekamp.

Het kabinet besloot uiteindelijk het pakket tot oktober dit jaar te laten doorlopen.

Groter dan andere landen

Het planbureau keek ook naar het Nederlandse steunpakket in vergelijking met pakketten in andere landen. De omvang van de steun, waaronder de loonsteun en de tegemoetkoming in de vaste lasten, in Nederland was in 2020 zo'n 3,6 procent van het bruto binnenlands product: zo'n 30 miljard euro. Dat is volgens het CPB iets hoger dan het Europese gemiddelde van 3,3 procent van het bbp.

Ruim de helft van de uitgaven aan het steunpakket ging in Nederland naar loonsteun voor bedrijven. De subsidie die werkgevers ontvingen, was volgens het onderzoeksinstituut hoog in vergelijking met andere landen. Ook maakten relatief veel bedrijven gebruik van de regeling. De economie kromp in Nederland relatief minder sterk en de werkloosheid liep minder hard op.

Ook profiteerde Nederland van de steunpakketten in landen om ons heen. Die maakten de kans op een Europese crisis kleiner en hield de export op peil.