Einde aan de 1,5 meter: 'Handen schudden is binnen twee weken terug'

• Eva Munnik

  redacteur Binnenland

Na anderhalf jaar geldt vanaf morgen de afstandsregel niet meer. De vraag is hoe snel we allemaal weer gewend zijn aan het geven van een stevige handdruk of drie zoenen bij een begroeting.

Volgens psycholoog Marielle Stel van de Universiteit Twente (UT) hangt het van de persoon af of het oude normaal snel terug is. "Jongeren hebben die afstandsregel al veel eerder een beetje laten gaan, voor hen verandert er nu niet zoveel. Verder is het persoonsgebonden wat je een fijne afstand vindt."

Psycholoog en lichaamstaalexpert Denise Dechamps van de Body Language Academy denkt dat vooral introverte mensen afstand houden prettig blijven vinden. "Daarnaast is het afhankelijk van je opvoeding en cultuur. Als je ouders je zelden knuffelden, dan zit het niet in je systeem om erg aanrakerig te zijn."

Voorzichtiger

Administratief medewerker Manon van Dijk merkt dat het zoeken is. "Laatst op een feestje wist ik het even niet: geef je iedereen een hand of niet? Ik merkte dat men niet meer de hele kring af ging. Dat vind ik wel prima."

Onderwijsmanager Tanja Woudenberg blijft terughoudend met vreemden. "Ik ben sowieso voorzichtiger omdat ik niet gevaccineerd ben. Ik wil het niet op mijn geweten hebben dat ik iemand besmet, al weet ik dat je ook gevaccineerd nog kan besmetten."

Het is in elk geval niet zo dat we precies per 25 september weer dicht bij elkaar gaan komen. Volgens psycholoog Stel is het voor velen een gewoonte geworden om dat niet te doen. "In de wetenschap zien we dat je gemiddeld na 66 dagen aan iets went, dan wordt het een automatisme."

Hielden al geen afstand

Maar namen we die regel überhaupt wel in acht? Tanja Woudenberg knuffelt haar familie allang weer. "Toen mijn ouders gevaccineerd waren en ik corona had gehad, ben ik weer in hun behoefte meegegaan om elkaar te omhelzen." Manon van Dijk probeert al de hele corona-tijd 'zo normaal mogelijk te doen'. "Mijn moeder was er op een gegeven moment helemaal klaar mee en toen zijn we gewoon weer gaan knuffelen."

Ook huisarts Roos de Jong hield geen anderhalve meter afstand van haar familie. "Dat heb ik al in december losgelaten. We kregen toen na een familieweekend allemaal corona, ook mijn ouders. Niemand werd trouwens erg ziek en daarna dachten we: 'nu maakt het toch niet meer uit'."

Marielle Stel onderzocht met haar UT-collega's voor de overheid hoe de anderhalvemeterregel in praktijk werd nageleefd. "In het begin waren mensen bang voor corona en hielden ze afstand. Later is dat inderdaad minder serieus geworden."

Volgens Dechamps kunnen crisissituaties zoals corona het juist lastig maken om afstand te houden. "De mens heeft de behoefte zich veilig en verbonden te voelen, vooral in crisistijd."

Comeback handen schudden

Terug naar normaal gaat best snel, denken de deskundigen. "Over een paar maanden houden mensen echt geen anderhalve meter meer aan", verwacht Stel. "Tussen vrienden gaat dat nog sneller dan op het werk." Handen schudden maakt zelfs al binnen twee weken een comeback, denkt Dechamps. "Dat zit al zo in je systeem van voor corona, toen heb je het veel langer wel gedaan".

Zoenen is wat anders, denken ze. Dechamps: "Voor corona hadden veel mensen al geen behoefte aan dat gezoen met collega's op een nieuwjaarsreceptie ofzo. Het zal spannend zijn wat er met de drie zoenen gebeurt, want er zijn natuurlijk ook mensen die het heerlijk vinden."

Lastig om wél afstand te houden

Nu is er geen excuus meer als je die hand of zoenen niet wilt geven. Geen 'ik houd me aan de regels' om het beleefd te ontwijken. Lastig soms, vindt Tanja Woudenberg. "Laatst wilde een collega per se een hand geven. Ik gaf toe en had achteraf spijt. Als ik naar een klant ga, zwaai ik gewoon vriendelijk 'Hoi, ik ben Tanja'. Dat vind ik niet onbeschoft, dat past bij de nieuwe werkelijkheid."

Ook huisarts Roos de Jong houdt liever afstand op haar werk. "Ik heb geen zin om weer handen te gaan geven en als ik dicht bij patiënten moet komen voor lichamelijk onderzoek, doe ik altijd een mondkapje op."

Het wordt soms lastig voor mensen die afstand willen blijven houden, denkt Stel. "De nieuwe sociale norm zal veel lijken op de oude en dan is het moeilijk om af te wijken." Dechamps denkt wel dat het voor de "afstandhouders' makkelijker zal zijn dan voor corona. "Nu is iedereen gewend aan het concept. Ze hebben inmiddels wel ervaren dat het geen persoonlijke afwijzing is."