Zorgen over vol elektriciteitsnet: netbeheerder en werkgevers willen actie

Op steeds meer plekken in Nederland is er geen ruimte meer op het elektriciteitsnet. Werkgeversorganisatie VNO-NCW maakt zich zorgen en pleit voor onconventionele en creatieve oplossingen. Netbeheerder Liander, de grootste van Nederland, mist regie vanuit de overheid.

De vraag naar elektriciteit is groot en wordt de komende jaren alleen maar groter. Van woningen tot bedrijven, auto's en datacenters; de groei neemt alleen maar toe. "Er is wel genoeg capaciteit voor woningbouw, maar het kan zijn dat die er niet is voor bijvoorbeeld een supermarkt of een school", zegt Liander-woordvoerder Peter Hofland.

Laadpalen en een biodieselgenerator

In de regio Amsterdam kwamen er deze week nieuwe knelpunten bij. Bart Drenth, voorzitter van MKB Amsterdam, ziet bijvoorbeeld dat een distributiecentrum in de de stad moeite heeft om aan laadpalen te komen, zodat het met elektrische busjes kan gaan rijden.

Een multifunctioneel centrum met onder meer een basisschool en een bibliotheek in het dorpje Rutten, in de Noordoostpolder, draait al maanden op een biodieselgenerator omdat er geen plek op het stroomnet is.

Netbeheerder Liander kampt met capaciteitsproblemen in onder meer Noord-Holland en de Noordoostpolder:

VNO-NCW heeft grote zorgen over de capaciteitstekorten. Samen met MKB Nederland pleit het voor een zogeheten fast lane. Die moet vergunningsverlening proces over het aanleggen van nieuwe energie-infrastructuur versnellen. Volgens de koepels zijn er nu onconventionele middelen nodig.

"De afgelopen tijd stond de economie in de pauzestand", zegt Drenth van MKB Amsterdam. "Nu zien we dus dat er echt een schaarstevraagstuk ontstaat." Volgens hem kan er niet langer worden gewerkt volgens het principe 'wie het eerst komt, het eerst maalt': "Niemand zit te wachten op die discussie, maar ik denk wel dat die nodig is."

Gevolgen klimaatakkoord

De toenemende vraag van elektriciteit wordt bovendien versterkt door het klimaatakkoord, zegt Liander-woordvoerder Hofland. "Woningen en bedrijven stappen over van aardgas op alternatieven - waarvan een groot deel elektrisch wordt. Daarnaast worden auto's steeds vaker elektrisch en zijn we met z'n allen de hele dag online. Ook vragen datacenters veel."

Dat leidt volgens Hofland onderaan de streep tot een gigantische klus. "Er moeten tienduizenden transformatorhuisjes bij komen, honderd grotere stations en duizenden kilometers extra kabel." Netbeheerders hebben eerder dit jaar extra ruimte hebben gekregen; ze mogen nu ook de reservecapaciteit benutten. Maar daarmee zijn ze er nog niet.

Volgens Liander is er hulp nodig vanuit de politiek. "Denk aan voldoende technici, ruimte om nieuwe infrastructuur te bouwen en aangepaste wet- en regelgeving", zegt Hofland. "Daarvoor ligt een taak op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau."

Onvoldoende regie

De werkgeversorganisaties bevestigen deze vraag, ook zij missen regie. Dit onderwerp zou volgens hen bovenaan de politieke agenda van het nieuwe kabinet moeten komen. Netbeheer Nederland, de vereniging van de netbeheerders, stuurde eerder dit jaar al een brief naar de formatietafel waarin het onder meer ook vraagt om meer regie vanuit de overheid en de aanpassing van wet- en regelgeving.

Het ministerie van Economische Zaken erkent het probleem en zegt dat het de komende tijd helaas vaker zal gaan voorkomen. Volgens het ministerie is dit een belangrijk onderwerp in de formatie, met andere woorden: een nieuw kabinet zal er besluiten over moeten nemen.