Kabinet wil vaccinatieregistratie in de zorg, maar onduidelijk hoe, wat en wanneer
Het kabinet wil het mogelijk maken om in de zorg vast te leggen wie er gevaccineerd is tegen covid-19. "Dat wordt geen plicht, maar kan gebruikt worden als dat behulpzaam is en alleen in de zorg", zei minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid tijdens de coronapersconferentie.
De vaccinatieregistratie voor personeel moet volgens de minister gaan helpen bij veilige zorg voor patiënten en bij het maken van de roosters. Hij zei snel met de verschillende zorgpartijen in gesprek te gaan om te verkennen wat er kan, en of de privacywet moet worden gewijzigd.
Bij Middin, een organisatie voor hulp aan mensen met een verstandelijke beperking in Zuid-Holland, zijn ze blij met de toezegging van de minister. "We hebben het vermoeden dat op sommige locaties maar de helft van onze medewerkers gevaccineerd is en zouden graag willen weten wie dat zijn. Zo kunnen die werknemers extra maatregelen treffen als ze werken met onze meest kwetsbaren", zegt Saskia Martens, manager van de behandeldienst en gz-psycholoog.
Martens stuurt logopedisten, fysiotherapeuten, artsen en andere behandelaars aan die wekelijks een aantal locaties bezoeken waar de cliënten wonen. "We hebben locaties waar het werken met mondneusmaskers echt niet kan. Een grote groep mensen met een verstandelijke beperking heeft onze mimiek nodig in de communicatie, ook zijn er problemen met de verstaanbaarheid of ze herkennen ons met een masker niet."
Minder besmettelijk
De veiligheid voor de cliënt is voor de gehandicaptensector, maar ook voor de ouderenzorg en thuiszorg de voornaamste reden om graag het inzicht te willen in de vaccinatiegraad van het personeel. Het idee daarbij is dat gevaccineerde mensen minder besmettelijk zijn zoals RIVM-onderzoek eerder concludeerde over de alfa-variant. Er is nog geen onderzoek dat dit aantoont voor de nu dominante delta-variant, maar experts verwachten dat ook hier vaccinatie de overdracht van het virus in ieder geval gedeeltelijk tegengaat.
Bij Middin zijn niet alleen de leidinggevenden, maar ook veel bewoners en hun familieleden voorstander van de registratie. "We snappen het dilemma heel goed maar zien dat dit nu voor veel onzekerheid en angst zorgt. We vinden ongevaccineerd personeel eigenlijk een te groot risico voor deze doelgroep, die veelal niet over zichzelf kan beslissen", zegt Ineke van Santen, namens de centrale cliëntenraad.
De werkgeversbonden in de zorg hebben in de afgelopen weken de politiek opgeroepen om inzicht te krijgen in de vaccinatiegraad van het personeel. Ze voerden ook meerdere gesprekken met het ministerie van Volksgezondheid waarbij de teneur was dat het kabinet zich nog niet zou durven te wagen aan een standpunt over dit gevoelige privacy-onderwerp. Maar dat is inmiddels dus achterhaald.
Bij de honderdduizenden zorgmedewerkers in Nederland bestaat nog veel twijfel over de registratie. Alhoewel de minister zei dat registratie niet verplicht mag zijn, hebben sommige vakbonden al gezegd tegen iedere vorm van registratie te zijn. Zij vrezen voor de privacy van de werknemers.
Saskia Martens van Middin hoopt een deel van die angst weg te nemen. "We doen dit voor onze bewoners en voor de naaste collega's, maar we willen geen vaccinatiedrang. We hoeven zelfs geen centrale uitvraag, maar willen registratie gericht kunnen inzetten waar we het nodig denken te hebben."
Hoe, wat en wanneer
Over de vraag hoe de vaccinatieregistratie in de zorg eruit moet komen te zien, zijn nog geen knopen doorgehakt. Een wijziging van de privacywetgeving AVG wordt genoemd als mogelijkheid, maar zo'n traject kan lang duren. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft de minister ook over de eventuele mogelijkheid om coronatoegangsbewijzen te gaan gebruiken in de zorg.
Een andere mogelijkheid biedt volgens privacydeskundige Jeroen Terstegge het Arbobesluit. "Daarin staat nu al een algemene verplichting voor werkgevers om maatregelen te treffen om de kans op besmetting met het coronavirus te voorkomen, zoals het thuiswerken en afstand houden. Je kan daar ook de vaccinatieregistratie aan toevoegen. Werkgevers moeten dan wel eerst een risico-inventarisatie doen naar de vraag of zo'n registratie daadwerkelijk helpt om het besmettingsrisico te reduceren."
Per functie moet er wel een noodzaak bestaan voor de registratie. Je moet bijvoorbeeld veel dichtbij kwetsbare mensen komen. Terstegge: "Tot slot moet je dan vanwege de AVG nog passende waarborgen bieden voor de privacy van de werknemer en het registreren bijvoorbeeld overlaten aan de bedrijfsarts die een medisch beroepsgeheim heeft."
Welke oplossing voor de vaccinatieregistratie wordt gekozen is nu nog niet duidelijk. Minister De Jonge gaat binnenkort weer met de verschillende zorgbranches en vakbonden om tafel om de mogelijkheden te bespreken.
