Trans-sporter Hubbard op Spelen: 'grote grap', groots gebaar of competitievervalsing?
Een groots gebaar naar de wereldwijde transgendergemeenschap of de ultieme vorm van competitievervalsing? Het is de vraag die maandag centraal staat wanneer de Nieuw-Zeelandse gewichthefster Laurel Hubbard zich in de categorie boven 87 kilogram schrap zet achter de halter.
Op 9 februari 1978 ziet Gavin Hubbard als zoon van een vooraanstaand zakenman die het schopt tot burgemeester van Auckland het levenslicht. Hij groeit uit tot een stevige tiener die zich toelegt op gewichtheffen. De junior heeft op enig moment zelfs het Nieuw-Zeelands juniorenrecord in handen in de klasse boven 105 kilo. Hij is pas 20 jaar oud wanneer hij als zwaargewicht een totaal van 300 kilogram trekt en stoot.
Innerlijk gevecht
Buiten het plankier voert hij evenwel een geheel andere strijd dan die met ijzer en zwaartekracht. Hubbard ontdekt dat hij zich gaandeweg meer vrouw voelt dan man. Dat innerlijke gevecht kost hem zoveel energie, dat hij op 23-jarige leeftijd de sport vaarwel zegt. Hubbard duikt onder in de anonimiteit om pas in 2013 weer naar buiten te treden. Ze heet sindsdien Laurel Hubbard.
Ze vindt een baan in het toerisme en is atleet-af. In november 2015 wordt haar aandacht getrokken door een mededeling van het IOC, dat bekendmaakt de deur naar de Olympische Spelen open te zetten voor transgender sporters. Het is twee jaar na haar 'coming out'.
Tot dat moment eisen de beleidsmakers op het hoofdkantoor van het IOC in Lausanne dat mannen die willen deelnemen aan vrouwencompetities chirurgische ingrepen aan de genitaliën moeten hebben ondergaan om zo hun vrouwelijkheid te bewijzen.
Testosterongehalte
Vanaf 2015 moeten transgender sporters twaalf maanden voor deelname aan een internationale competitie een testosterongehalte van minder dan 10 nanomol per liter hebben. Ter vergelijking: bij vrouwen in de leeftijd tussen 20 en 40 jaar schommelt die waarde tussen 0.3 en 2.1 nanomol.
Twee jaar later maakt Hubbard tijdens de WK van 2017 in het Amerikaanse Anaheim haar rentree in de wereld van het gewichtheffen. In de klasse vrouwen boven de 90 kilogram verzekert ze zich meteen van het zilver.
De Nieuw-Zeelandse blijkt vele malen sterker dan haar opponenten. Ze is tussen 2017 en 2019 onverslaanbaar tijdens de Gemenebest Kampioenschappen, kroont zich in die periode tot sterkste vrouw van Oceanië en neemt in 2018 zelfs deel aan de Gemenebestspelen.
Die strijd tussen de landen van het Gemenebest blijkt de voedingsbodem voor een mondiale discussie in een sport die van oudsher flink over de tong gaat. Gewichtheffen is tot dat moment vooral een wereld waarin atleten die werden betrapt worden op klassieke anabole steroïden als clenbuterol en stanozolol jarenlang vrijuit blijken te gaan.
Bron van alle kwaad, zo kwam uit een groot onderzoek naar voren, was Tamás Aján, de Hongaarse voorzitter van wereldbond IWF. Gewichtheffers die positief testten, wisten blindelings de weg naar de preses te vinden. Tegen betaling van aanzienlijke bedragen moffelde hij jarenlang hoogstpersoonlijk positieve dopinggevallen onder het tapijt.
Een grote schoonmaak in de IWF volgde. Uitgerekend net nu het mondiale gewichtheffen was gezuiverd van valsspelers in alle geledingen, ontspon zich een discussie rond Hubbard.
Tijdens de Gemenebestspelen van 2018, in Gold Coast, blesseert ze haar elleboog bij een poging een gewicht van 132 kilogram te trekken. Ze wordt geopereerd en staat amper een jaar later alweer op de hoogste trede van het ereschavot, tijdens de Pacifische Spelen.
Michael Keelan, de voorzitter van de Australian Weightlifting, is de eerste die de knuppel in het hoenderhok gooit. Hij wijst erop dat vrouwen die hun pubertijd als man hebben doorgebracht over stevigere botten, grotere longinhoud en meer spiermassa beschikken.
"Hubbard heeft bovendien het psychologische voordeel dat zij als man in het verleden zwaardere gewichten heeft getild dan haar huidige tegenstanders. Dit is een ongelijk speelveld."
Anders dan de Amerikaanse atlete CeCe Telfer, een specialiste op de 400 meter horden, en de Braziliaanse volleybalster Tiffany Abreu slaagt Hubbard er dit jaar op 43-jarige leeftijd in zich als eerste transgender sporter te kwalificeren voor de Olympische Spelen.
Geen ambassadrice
In een van de schaarse interviews die Hubbard geeft, stelt ze nadrukkelijk dat ze in Tokio niet als ambassadrice voor de mondiale transgendergemeenschap voor het voetlicht zal treden. "Ik zie mezelf niet als een rolmodel. Ik ben wie ik ben."
Wie (en: van welk geslacht) Hubbard eigenlijk is, leidde tot stevige discussies. De Belgische gewichthefster Anna van Bellinghen noemde Hubbards deelname aan Tokio 2020 recent "een grote grap". Het waren woorden die ze later bij Sporza nuanceerde.
"Het was nooit mijn bedoeling Hubbard persoonlijk te raken", klonk het. "Ik wilde alleen de reglementen ter sprake brengen. Mijn kritiek kwam niet omdat Hubbard in dezelfde gewichtsklasse zit als ik. De zaak moet alleen zo objectief mogelijk worden afgehandeld."
"Het debat kan het beste worden gevoerd door specialisten, sportwetenschappers en advocaten. Verder wens ik Hubbard alle succes tijdens de Spelen."
Sterk als een vent
Eerder had Uniara Sipaia uit Samoa al publiekelijk van zich laten horen. Zij kon haar oren niet geloven toen ze tijdens een wedstrijd van haar coach hoorde dat ze het gevecht moest aanbinden met Hubbard. "Ik dacht eerst dat hij een grap maakte..."
"Hubbard is nog altijd zo sterk als een vent", zei ze. "Hoe hard wij vrouwen ook trainen, we zullen nooit bij haar in de buurt komen."
Het spijt Sipaia dat de regering van Samoa atleten verbiedt uit te komen op de Olympische Spelen van Tokio. Op 200.000 inwoners telde de eilandenstaat in de Stille Oceaan tot op heden slechts drie coronagevallen. Uit angst voor besmettingsgevaar bij terugkeer mag Sipaia niet afreizen naar Japan.
En dat noemt ze een gemiste kans. "Ik had graag laten zien dat vrouwen wel degelijk mannen kunnen verslaan."
