Demonstraties en gevechten in het parlement: wat is er aan de hand in Georgië?

• Iris de Graaf

  Correspondent Rusland

Het is al dagen onrustig in Georgië. Duizenden demonstranten en journalisten protesteren tegen de huidige regering van premier Irakli Garibasjvili, die ze verantwoordelijk houden voor geweld tijdens de jaarlijkse Pride-mars én het overlijden van een journalist die daar verslag van deed. De demonstranten eisen dat de regering aftreedt. Ook vanavond gingen ze de straat op.

Eerder vandaag braken er gevechten uit in het parlementsgebouw, waar Garibasjvili een toespraak gaf waarin hij vertelde dat hij niet van plan is af te treden. Journalisten braken door het veiligheidskordon van het parlement heen en stormden het gebouw binnen.

Daarbij werden ze geholpen door parlementsleden van de oppositie, die eisten dat de pers de vergaderzaal in mocht. Vervolgens kwam het tot een gevecht in het parlement, dat live werd uitgezonden op de Georgische televisie.

Zo zag dat eruit:

Wat is er allemaal aan de hand in Tbilisi? Het begon op 5 juli, de dag waarop lhbti-activisten zich voorbereidden op de jaarlijkse Pride-optocht. Op diezelfde dag verzamelde zich een grote menigte extreemrechtse activisten en aanhangers van de Georgisch-Orthodoxe kerk bij het hoofdkantoor van Tbilisi Pride. Priesters riepen aanhangers op om "de wereld te laten zien dat we onze waardigheid verdedigen".

Terwijl de kerk had opgeroepen tot een vreedzaam protest, werd het toch al snel gewelddadig. Een woedende menigte bestormde het gebouw en begon het met regenboogvlaggen versierde balkon te verwoesten. Journalisten werden aangevallen. Meer dan 50 verslaggevers van lokale nieuwszenders liepen verwondingen op. "Het voelde alsof ik naar een staatsgreep zat te kijken", zei tv-presentator Diana Trapajdze in een Georgische talkshow.

De Pride-mars werd geannuleerd. En een van de aangevallen journalisten, de 37-jarige Lekso Lasjkarava, belandde in het ziekenhuis met ernstige botbreuken in zijn gezicht. Na een aantal dagen in het ziekenhuis mocht Lasjkarava naar huis. Daar overleed hij gisterochtend, in het bijzijn van zijn familie. Volgens zijn collega's overleed hij aan zijn verwondingen. Het onderzoek naar zijn dood loopt nog.

Op beelden van Georgische media is te zien hoe de cameraman eraan toe was na de mishandeling:

De regering wordt ervan beschuldigd niet genoeg te hebben gedaan om de burgers en journalisten te beschermen. "De autoriteiten hebben de veiligheid van de gemeenschap en onze supporters niet gewaarborgd. We kunnen niet de straten op gaan die vol staan met gewelddadige mensen, die gesteund worden door de autoriteiten en het patriarchaat. En zo mensenlevens in gevaar brengen", zei Tbilisi Pride in een verklaring.

De demonstranten en journalisten houden de regering van premier Garibasjvili verantwoordelijk voor de dood van Lasjkarava. Ze eisen dat de premier aftreedt, nieuwe verkiezingen uitschrijft en onafhankelijk onderzoek naar de rellen van 5 juli. Ook vanuit de internationale gemeenschap is vol ongeloof gereageerd op het geweld rondom de Pride-mars.

Volgens Garibasjvili zit de oppositie, onder leiding van voormalig premier Saakasjvili, achter het organiseren van de Pride-optocht. Het doel zou volgens hem zijn geweest om een staatsgreep te organiseren. Ook beschuldigde Garibasjvili de VS van het financieren van de optochten, om Georgië te destabiliseren.

De demonstranten en journalisten houden Garibasjvili verantwoordelijk. Maar er is niet alleen kritiek op de regering, er wordt ook gewezen naar de machtige, conservatieve Georgisch-Orthodoxe Kerk. De kerk roept jaarlijks aanhangers in het hele land op om naar Tbilisi te komen om tegendemonstraties te organiseren rond de Pride-optocht. De kerkgangers hebben de lhbti-gemeenschap herhaaldelijk beschuldigd van pedofilie en incest.

"Snelle liberalisering en toenemende sociale ongelijkheid is vruchtbare grond voor haat", schrijft de Georgische onderzoekster naar extreemrechtse bewegingen Tamta Gelasjvili. Volgens haar krijgen extreemrechtse bewegingen veel steun van Georgische politici en de Orthodoxe kerk.

"En hoewel extreemrechts verdeeld is, zijn er maar weinig kwesties die de aanhangers op zo'n manier kunnen verenigen als de jaarlijkse demonstraties tegen Tbilisi Pride", schrijft ze.