Brussel kijkt met argusogen naar Sloveens voorzitterschap

Slovenië is vanaf vandaag voorzitter van de Europese Unie. De komende 6 maanden zal het land alle raden en bijeenkomsten leiden en dus ook mede de agenda bepalen. Het voorzitterschap rouleert tussen de lidstaten, maar met Slovenië is niet iedereen in Europa blij.

Het voorzitterschap is niet alleen een symbolische functie. Een land kan als voorzitter thema's op de agenda zetten en besluitvoering over onderwerpen vertragen of versnellen. Zo heeft de vorige voorzitter, Portugal, een socialer Europees beleid op de agenda gezet en werd er uitvoerig gesproken over een Europees minimumloon.

Maarschalk Tweeto

Sommige EU-diplomaten houden hun hart vast. De premier van Slovenië is de rechts-populistische Janez Jansa. Hij heeft de bijnamen mini-Orbán en maarschalk Tweeto gekregen. Mini-Orbán omdat hij net als de Hongaarse premier Orbán een rechts-populistische koers vaart. Maarschalk Tweeto is een verwijzing naar de voormalig Joegoslavische sterke man Tito (die de titel maarschalk had) en de voorliefde van Jansa voor Twitter.

Jansa is een fervent gebruiker van dat medium, evenals de Amerikaanse oud-president Trump, die hij zeer bewondert. In november feliciteerde Jansa Trump nog met zijn verkiezingsoverwinning, terwijl Trump de verkiezingen helemaal niet gewonnen had. Net als Trump heeft Jansa een sterke afkeer van de media, tegen wie hij naar eigen zeggen oorlog voert. Andere lidstaten maken zich zorgen over hoe de onafhankelijke media in Slovenië onder druk staan. Zo heeft hij de subsidie bevroren van een onafhankelijk persbureau.

Nieuwe staatsomroep

Bovendien hebben leden van de partij van Jansa, de Sloveense Democratische Partij (SDS), een tv-omroep opgericht. De staat heeft een meerderheidsbelang en daarnaast wordt de omroep gefinancierd door Hongaarse zakenlieden die nauwe banden hebben met hun eigen premier Orbán. Jansa is dan ook een vaste gast in de programma's van die omroep.

Het inperken van de persvrijheid in Slovenië is niet het enige waar een groot aantal landen zich zorgen over maakt. Het land heeft nog altijd geen aanklager aangewezen voor het Europese Openbaar Ministerie. Deze aanklagers moeten straks controleren of landen geen fraude plegen met EU-subsidies. Elk land vaardigt officieren van justitie af, maar Jansa weigert de voordracht van het Sloveense OM te bekrachtigen.

Komende dinsdag presenteert Jansa zijn plannen voor de komende zes maanden aan het Europees Parlement. Het belooft een tumultueuze ochtend te worden. Meerdere Europarlementariërs hebben aangekondigd Jansa het vuur na aan de schenen te willen leggen.