'Burgers nog steeds onvoldoende betrokken bij regionale energieplannen'
Burgers worden nog niet genoeg betrokken bij regionale plannen voor duurzame energie. Dat stellen de Natuur- en Milieufederaties, Energie Samen, de Jonge Klimaatbeweging en nog een aantal organisaties. De burger zou onvoldoende hebben kunnen meepraten over de totstandkoming van de zogenoemde Regionale Energie Strategieën, de RES'en.
Vorig jaar kwam ook het Planbureau voor de Leefomgeving al tot die conclusie. Vandaag is de dag dat alle plannen voor meer duurzame energie door de dertig energieregio's in Nederland moeten zijn ingeleverd.
Met de plannen uit de dertig RES'en in Nederland wordt uitvoering gegeven aan het Klimaatakkoord uit 2019. In een analyse van de plannen door de organisaties, verenigd in de Participatie Coalitie, staat dat "de rol van burgers bij de totstandkoming van de RES fors achtergebleven" is. Terwijl juist het meepraten door burgers en maatschappelijk draagvlak voorwaarden zijn voor het behalen van de doelstellingen uit het Klimaatakkoord, stelt de analyse.
Vertegenwoordigers van de Participatie Coalitie, hebben in vrijwel alle RES'en aan tafel gezeten, in een stuurgroep, adviesraad of klankbordgroep. Volgens hen is het betrekken van grote groepen burgers in veel RES'en onvoldoende gelukt. De coalitie noemt dit "een belangrijk zorgpunt", omdat maatschappelijk draagvlak juist zo belangrijk wordt gevonden.
Lokale energiecoöperaties van burgers hebben wel meegepraat, maar ook zij zien dat het daarbij maar om kleine groepjes geïnteresseerde inwoners gaat, vertelt Siward Zomer van Energie Samen. Dit is de koepel en belangenbehartiger van groepen burgers, coöperaties, die zelf duurzame energieprojecten opzetten.
"Bij ons gaat het om burgers die zich sowieso al bezighouden met de energietransitie. Maar dat zijn uiteindelijk overal maar een paar mensen, die de kar trekken. En eigenlijk moeten alle inwoners van een gebied goed geïnformeerd worden."
Niet alleen de lasten, ook de lusten
Ook het mee laten profiteren van de lokale omgeving van duurzame energieprojecten is nog niet goed geregeld, stelt de analyse. In het Klimaatakkoord staat dat gestreefd moet worden naar vijftig procent lokaal eigendom van duurzame energieprojecten.
Maar in de plannen is nog onvoldoende uitgewerkt hoe dat lokaal eigendom daadwerkelijk tot stand moet komen.
"Het probleem is dat gemeenten geen vergunning kunnen weigeren op de grond van die vijftig procents-regeling", zegt Zomer. Als projectontwikkelaars in samenwerking met boeren bijvoorbeeld een zonnepark willen bouwen, heeft de lokale gemeenschap nu soms het nakijken. Gemeenten zijn volgens Zomer wel op zoek naar manieren waarop ze dit wel goed kunnen regelen.
Te zware taak voor gemeenten
Sowieso zijn gemeenten volgens Zomer niet voldoende toegerust. "Er zijn nu honderden zoekgebieden voor meer groene energie aangewezen. Dat betekent dat je eigenlijk ook honderden procesbegeleiders nodig hebt. Dat besef is in Den Haag nog niet goed doorgedrongen. Er moet geld voor zijn, en er moet voldoende expertise zijn, die er nu geregeld niet is."
Ook de natuur en biodiversiteit kunnen volgens de milieufederaties onder druk komen te staan, bijvoorbeeld door zonneparken. In de analyse stellen ze: "Een nieuw kabinet moet ervoor gaan zorgdragen dat dit lokaal goed kan worden opgepakt en uitgevoerd. Want zonder goede burgerbetrokkenheid en een betere borging van natuur en participatie gaan we de klimaatdoelen niet halen."
Later vandaag komt de landelijke organisatie van de RES'en met een eigen stand van zaken over de ingeleverde energieplannen.
