EU-leiders trekken fel van leer tegen Hongarije vanwege anti-homowet

• Aida Brands

  redacteur Brussel

Op de EU-top in Brussel reageren de meeste Europese regeringsleiders woedend op de nieuwe Hongaarse anti-lhbti-wet. Die druist volgens hen in tegen de Europese waarden. "Voor mij hebben ze dan niets meer te zoeken in de EU", zei demissionair premier Rutte bij aankomst in Brussel.

Ook de Luxemburgse premier Bettel, die zelf homo is, toonde zich emotioneel en strijdvaardig. "Mezelf als homo accepteren was een van de moeilijkste dingen die ik heb moeten doen", zei Bettel. "Als Orbán echt denkt dat je homo wordt door het kijken van films of van een schoolles over verschillende seksuele oriëntaties, dan snapt hij er echt helemaal niks van."

Met de wet verbiedt Hongarije boeken, films en andere media met seksuele inhoud die niet heteroseksueel is. Ook reclame-uitingen waarin homo- of transseksualiteit als normaal wordt voorgesteld mag niet meer worden getoond.

Op de knieën krijgen

Ruttes kritiek was fel. "Mijn doel is Hongarije op dit punt op de knieën te krijgen. Ze moeten zich realiseren dat ze lid zijn van de Europese Unie en zich moeten houden aan de Europese waarden." De Belgische premier De Croo noemde de wet "achterlijk" en volgens de Franse president Macron is de wet EU-onwaardig.

Inmiddels hebben achttien EU-landen een brief ondertekend waarin ze van Hongarije eisen de wet in te trekken. Het ziet ernaar uit dat op de EU-top meer landen zich daarbij zullen aansluiten.

Diplomaten zeggen dat eerder deze week, op een bijeenkomst van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken, de Poolse delegatie stil bleef en niet de kant van de Hongaren koos. Dat is opvallend, want Hongarije en Polen trekken vaak samen op en vormen graag een blok tegen de andere EU-landen.

'Juist voor homorechten'

De Hongaarse premier Orbán zegt dat de nieuwe wetgeving helemaal niet gericht is tegen homo's. Volgens Orbán moet ouders de mogelijkheid worden gegeven om hun kinderen te beschermen tegen seksueel getinte media. Bovendien is hij naar eigen zeggen niet anti-homo. "Ik ben vrijheidsstrijder en tijdens het communisme heb ik gestreden voor de homorechten", zei Orbán bij aankomst op de top.

De Hongaarse minister van Justitie Judit Varga noemt de uitlatingen van Rutte over Hongarije politieke chantage. Hongarije wil de EU niet verlaten maar de unie redden van hypocrieten, twittert ze:

Ook de Hongaarse Europarlementariër Balázs Hidvéghi, partijgenoot van Orbán, verdedigt de wet. "Het is de afgelopen tijd mode om Hongarije en de Hongaarse premier over van alles aan te vallen", zegt hij. Volgens Hidvéghi hoeven homo's in Hongarije zich nergens druk over maken. Hij stelt dat de wet niet over homo's gaat maar over de bescherming van kinderen. De EU heeft, volgens hem, juridisch gezien dan ook geen poot om op te staan. "Kinderbescherming en schoolprogramma's zijn echt zaken waar landen zelf over gaan en niet de EU."

Hongarije uit de EU?

Als het aan Rutte ligt is er voor Hongarije geen plek meer aan de Europese tafel als het land de wet niet intrekt, zo zei hij. Toch is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Op dit moment is het juridisch simpelweg niet mogelijk om een land uit de EU te zetten. Een land kan er alleen voor kiezen om er zelf uit te stappen.

Wel kan het Hongarije heel moeilijk worden gemaakt. Er loopt al een strafprocedure tegen het land, waardoor het het stemrecht in de EU kan verliezen. Daarnaast kan de Europese Commissie allerlei juridische procedures beginnen waardoor Hongarije riskeert minder EU-geld te krijgen.

De EU-leiders spreken elkaar vanavond tijdens het diner over de situatie in Hongarije. Er is weinig hoop dat premier Orbán van toon zal veranderen en de wet zal intrekken. "Orbán is schaamteloos dus hij gaat er gewoon mee door", verzuchtte premier Rutte.