Regenboogacties zijn steun voor Hongaarse lhbti'ers, 'maar wet is wet'

• Erika de Joode

  redacteur Online

Keulen, Berlijn, Brussel, Groningen, Frankfurt, Gent, Amsterdam: het is een greep uit de steden waar gisteravond in regenboogkleuren verlichte stadions en andere gebouwen te zien waren. Het doel: aandacht vragen voor een omstreden wet die in Hongarije wordt ingevoerd en onder meer lhbti-voorlichting voor minderjarigen verbiedt.

Adam Gyarmati is blij met de regenboogactie. De 28-jarige Hongaar woont sinds iets meer dan een jaar in Boedapest, na daarvoor 2,5 jaar in Nederland te hebben gewoond en gewerkt. "Het is fijn om te zien dat andere landen zich solidair tonen met Hongarije. Misschien dat zo'n actie sommige mensen bewust maakt van de discriminatie en moeilijkheden die lhbti'ers in Hongarije ervaren."

De 'regenboogactie' was gisteravond, tijdens de EK-wedstrijd Duitsland-Hongarije die in München werd gespeeld. Het gemeentebestuur van die Duitse stad wilde aanvankelijk het voetbalstadion in regenboogkleuren verlichten, maar daar ging de UEFA niet in mee. Als reactie verschenen de kleuren op onder meer deze gebouwen:

Gyarmati, zelf homoseksueel, spreekt uit ervaring. "Toen ik in Nederland woonde, viel het me op dat je daar geen geheim hoeft te maken van je seksuele voorkeur. Ik weet nog dat een Nederlandse docente aan mij vroeg: 'Val je op mannen of op vrouwen?' Ik schrok van die vraag, omdat ik zoiets niet gewend was. Als ik er nu op terugkijk vind ik het hartverwarmend dat zo'n vraag normaal is."

Wet is wet

We moeten ergens beginnen, zegt ook de Hongaarse lhbti-activist Szonja Zsíros, die sinds vier jaar in Leiden woont. "Eerst dacht ik: er zijn maar een paar landen die zich hier druk over maken. Maar nu laten zo veel landen, zo veel bedrijven zien dat ze betrokken zijn. Het is een stap, we gaan toe naar een kleine beweging."

Tegelijkertijd vrezen Zsíros en Gyarmati dat de regenboogacties van gisteren uiteindelijk weinig impact zullen hebben. "Iedere vorm van steun is natuurlijk heel erg welkom, maar wet is wet", zegt de 26-jarige Zsíros. "Van de wet die het homoparen verbiedt om kinderen te adopteren dacht ik vorig jaar ook: dat kunnen ze niet maken. En ze deden het toch."

Gyarmati, die nog altijd vloeiend Nederlands spreekt, denkt dat bepaalde opvattingen in Hongarije te diepgeworteld zijn voor grote veranderingen. "Mensen die op dit gebied heel conservatief zijn, gaan echt niet veranderen als ze overal regenboogkleuren zien. Misschien beschouwen zij de acties juist als een soort agressieve druk."

Hongaarse driekleur

Volgens correspondent David Jan Godfroid voelt de Hongaarse regering zich er in ieder geval wel door aangevallen. "Zij zeggen: Hongarije heeft nu eenmaal traditionele wetten en een traditionele manier van leven. Europa moet ons niet opleggen dat we daarvan af moeten wijken."

Verder lijkt de kwestie in Hongarije niet zo veel aandacht te krijgen, zegt Godfroid. "Behalve natuurlijk in de lhbti-gemeenschap. Maar aan andere Hongaren gaat het een beetje voorbij."

Als reactie op de regenboogverlichting plaatste de Hongaarse premier Orbán gisteravond onderstaande foto op Facebook, waarop te zien is dat verschillende Hongaarse gebouwen zijn verlicht in de nationale driekleur - rood, wit en groen:

Het bericht van Orbán is tienduizenden keren geliket. "Die nationale kleuren hebben een belangrijke status in Hongarije", zegt de Hongaarse Orsolya Réthelyi, hoofd van de vakgroep Neerlandistiek op de ELTE-universiteit in Boedapest. "Orbán maakt zich hiermee dus sympathiek bij heel veel Hongaren. Zij zijn nu ook vooral bezig met: wat heeft ons team mooi en goed gespeeld en wat zijn wíj daar trots op. Maar wie zijn die wij? Horen homoseksuele Hongaren daar ook bij?"

De regenboogkleuren worden in Hongarije niet gekoppeld aan voetbal, ziet Réthelyi. Toch zien zij en veel van haar studenten de actie van Europese steden wel als een belangrijk symbool. "Dat de situatie in Hongarije gezien wordt en er een reactie op komt, is heel belangrijk."

Bescherming

De nieuwe lhbti-wet in Hongarije regelt onder meer een verbod op wat Orbán ziet als "homo-promotie". Het gaat dan bijvoorbeeld om boeken en films met een homoseksueel personage. Ook mogen leraren homoseksualiteit niet meer meer bespreken met hun leerlingen.

Op de wet klinkt veel kritiek vanuit onder meer West-Europese politici, maar zelf zegt premier Orbán dat de wet lhbti'ers juist bescherming biedt. De Hongaarse ambassadeur in Nederland vindt dat West-Europa Hongarije een "post-nationale en post-christelijke wereld" opdringt.