Opnieuw massaclaim tegen TikTok: Consumentenbond eist 1,5 miljard

De Consumentenbond eist dat de socialemedia-app TikTok aan Nederlandse kinderen een schadevergoeding betaalt voor het jarenlang illegaal verzamelen en verhandelen van hun gegevens. Ook wordt het Chinese moederbedrijf opgeroepen de verzamelde gegevens te verwijderen.

De bond dient de claim in samen met de stichting Take Back Your Privacy en zegt dat de totale schadevergoeding kan oplopen tot 1,5 miljard euro.

TikTok zegt in een reactie dat privacy en veiligheid topprioriteiten zijn, en dat het bedrijf er alles aan doet om het platform veilig te houden, bijvoorbeeld door het voor ouders makkelijk te maken om mee te kijken met het account van hun minderjarige kind en door de accounts standaard op 'privé' in te stellen.

Maar Gerard Spierenburg van de Consumentenbond zegt dat ook van profielen die op 'privé' ingesteld staan de gegevens worden verzameld. Het gaat onder meer om gegevens als profielinformatie, video's, foto's, locatiegegevens en alles wat een kind doet op de app maar ook het surfgedrag daarbuiten.

"Kinderen onder de 13 jaar moeten toestemming krijgen van hun ouders om op TikTok te mogen. Binnen de Europese wetgeving geldt dat de privacy van deze groep extra beschermd moet worden. TikTok doet het tegenovergestelde door gegevens te verzamelen en te verkopen. Hierdoor verdient het bedrijf enorm veel geld over de rug van kinderen. Ze maken van hen een product en dat vinden we schandelijk."

Collectieve schade

De Consumentenbond is al meer dan een jaar bezig met de voorbereiding van deze schadeclaim. "We kunnen die nu indienen omdat sinds afgelopen jaar in Nederland de WAMCA (Wet Afwikkeling massaschade in collectieve actie) van kracht is." Met deze nieuwe wet kunnen mensen schadeloos gesteld worden zonder dat ze persoonlijk een schadeclaim hebben ingediend.

De Consumentenbond en de stichting zijn niet de eersten die op basis van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) een claim indienen tegen TikTok. Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) startte begin deze maand eveneens een procedure en ook in andere Europese landen wordt gewerkt aan massaclaims tegen het bedrijf, onder meer in België en Portugal. Daarnaast is de Europese Commissie met TikTok in gesprek over de privacy van gebruikers.

'Betalen en gegevens verwijderen'

Volgens de organisaties schendt TikTok de privacy van tussen de 1,2 en 1,6 miljoen kinderen. Het bedrijf zou verzamelde gegevens moeten verwijderen en zich voortaan aan de wet moeten houden, zeggen de klagers. "Als TikTok niet op de eisen ingaat, stapt de stichting in samenwerking met de Consumentenbond naar de rechter."

De juridische kosten worden door het bedrijf BPGL Funding I Limited gedekt. Als de vergoeding wordt toegewezen, heeft dat bedrijf recht op 22 tot 25 procent van de opbrengst en een compensatie van de gemaakte kosten. "Maar als de rechter geen schadevergoeding toewijst, krijgt de geldschieter niets", zegt Spierenburg.

De zaak kan in totaal meer dan drie jaar in beslag nemen. Toch heeft de Consumentenbond vertrouwen in de zaak. "Als een buitenlands bedrijf zich op de Nederlandse markt richt, moet het zich aan de Nederlandse regels houden. Het is duidelijk dat dat nu niet is gebeurd."