Kaal, vermagerd en grauw: Navalny voor het eerst sinds hongerstaking in beeld

Voor het eerst sinds het einde van zijn hongerstaking is de Russische oppositieleider Navalny weer op beeld te zien geweest. Via een videoverbinding woonde hij vanuit de gevangenis een hoorzitting bij over een boete in een smaadzaak. Ondanks de matige beeldkwaliteit was te zien dat de kaalgeschoren Navalny er vermagerd en grauw uitzag, melden journalisten.

"Toen ik gisteren naar het badhuis werd gebracht, kon ik mezelf zien in de spiegel. Ik zie eruit als een eng skelet", zei Navalny, die naar eigen zeggen 72 kilo weegt. "Als ik mijn kleren had uitgedaan was het nog veel erger geweest."

Navalny over zijn toestand tijdens de zitting:

Navalny was in de gevangenis in hongerstaking gegaan omdat hij door zijn eigen arts behandeld wilde worden. Hij was in februari tot 2,5 jaar strafkamp veroordeeld omdat hij zonder toestemming naar Duitsland was gevlogen na een vergiftiging. Dat was tegen de afspraken waaronder hij na een eerdere veroordeling voorwaardelijk vrij was gekomen.

Navalny beëindigde zijn hongerstaking na toezeggingen van de autoriteiten eerder deze maand. Sindsdien is hij voorzichtig weer begonnen met eten, meldde hij in de rechtbank. "Gisteren heb ik vier lepels pap gehad, vandaag hetzelfde. Tien zal een doorbraak zijn. Ik heb een verzoek ingediend voor 60 gram wortels, maar dat is nog in overweging."

Eerder al had de oppositieleider een boete gekregen omdat hij een WO II-veteraan uit een spotje voor Poetin een verrader en gewetenloos had genoemd. Vandaag diende het hoger beroep in die zaak. Navalny zelf spreekt van een politieke vervolging, bedoeld om hem verder zwart te maken.

Verbod op organisatie

Vandaag werd ook duidelijk dat een andere rechter op 17 mei zal kijken of Navalny's hele organisatie zal worden verboden. Het Russische OM heeft gevraagd de oppositiegroep 'extremistisch' te verklaren, waarmee die in hetzelfde rijtje valt als IS en Al-Qaida. Daarmee zou de belangrijkste oppositiegroep in Rusland in een klap monddood gemaakt worden.

De eerste hoorzitting hierover was afgelopen maandag. De rechter besliste toen dat Navalny's team per direct al zijn werkzaamheden moest opschorten in afwachting van de uitspraak. Teamleden mochten niets meer online publiceren, geen protesten meer organiseren en hun bankrekeningen werden bevroren.

In afwachting van een verwacht verbod hebben veel medewerkers van Navalny al regionale kantoren gesloten en accounts op sociale media offline gehaald. Sommige medestanders zijn naar het buitenland uitgeweken.

"Zo kunnen we niet werken. Daarom ontmantelen we ons netwerk", zei Navalny's chef-staf Leonid Volkov over het dreigende vonnis. "Maar er zijn tientallen sterke lokale politici en duizenden medestanders. Zij zullen overwinnen."

Donkere tijden

Volkov en Ivan Zjdanov, een andere medewerker van Navalny, zeiden eerder deze week in een gezamenlijk commentaar dat 2021 "het moeilijkste jaar" zal worden voor het team van Navalny. Volgens hen is "de donkerste tijd voor vrijdenkende mensen, voor het maatschappelijk middenveld in Rusland" aangebroken. "In feite heeft het Kremlin zojuist geëist dat iedereen die niet aan hun kant staat, als extremist zal worden bestempeld."

EU-buitenlandchef Josep Borrell zei dinsdag dat de vervolging van Navalny's organisatie indruist tegen de internationale verplichtingen van Rusland. "Ik dring er bij de Russische autoriteiten op aan om recente besluiten te heroverwegen en een einde te maken aan hun systematische harde optreden tegen de fundamentele rechten", aldus Borrell.

Monddood

Niet alleen Navalny's organisatie werd deze week aangepakt. Ook kritische media in Rusland hebben het flink te verduren gekregen. Zo kreeg een van de laatste onafhankelijke nieuwssites, Meduza, deze week het stempel van 'buitenlands agent'. Volgens de redactie worden hierdoor niet alleen adverteerders afgeschrikt - de voornaamste bron van inkomsten - maar willen veel mensen niet meer met de journalisten praten omdat ze door het stempel als staatsvijanden worden gezien.

Verder zijn deze week verschillende Russische journalisten van onder meer Echo Moskvy en Dozjd aangehouden omdat ze vorige week verslag deden van de Navalny-protesten. De journalisten droegen gele hesjes en hadden perskaarten bij zich, zoals verplicht was. Desondanks moeten ze zich nu toch in de rechtbank verantwoorden voor 'deelname aan een illegale demonstratie'.