'Damascus veilig genoeg', Denemarken trekt verblijfsvergunningen Syriërs in
Denemarken is van plan als enige land in de Europese Unie Syrische vluchtelingen terug te sturen. Na een wetswijziging kan hun verblijfsvergunning sneller worden ingetrokken en worden gezinnen opgesplitst. De sociaaldemocratische regering zet in op een nieuwe aanpak, waarbij het niet meer om integreren maar om terugkeren draait.
Bij een demonstratie voor Christiansborg, het Deense parlement, klimmen Syrische jongeren een voor een het podium op om hun verhaal te doen. Hun verblijfsvergunning is ingetrokken en daarom worden ze in een uitzetcentrum afgezonderd van de rest van hun familie in Denemarken.
De 25-jarige Faeza Satouf is een van hen. Zij vluchtte met haar vader naar Denemarken, nadat haar vader deserteerde. Faeza volgt een opleiding tot verpleegkundige en wil uiteindelijk arts worden. Haar vader, zus en stiefmoeder mogen voorlopig blijven, toch wordt Faeza's verblijfsvergunning ingetrokken. "Mijn vader wordt gezocht in Syrië. Ik ben bang dat ik opgepakt word als ik terugkeer."
Ook het gezin Bertawi had net z'n draai gevonden in Denemarken toen bekend werd dat de verblijfsvergunning van de jongste zus in was getrokken:
Ook de 24-jarige Mohammed is van zijn familie afgezonderd. Nadat zijn ouders en de rest van de familie een afwijzing kreeg, vluchtten ze uit Denemarken naar een ander land. Muhammed is de enige die achterbleef in Denemarken en wacht nu op uitsluitsel van zijn hoger beroep.
"Ze zeiden tegen me: Muhammed, je moet kiezen, je familie of Denemarken. Ik koos voor het laatste. Ik wil wel terug naar Syrië, maar niet zolang Assad daar zit. Een oom van me is 10 jaar geleden verdwenen. Ik heb daar nu helemaal niemand."
Terugkeermethodes
Denemarken ving in 2015 ruim 8500 Syrische vluchtelingen op. De Deense regering heeft sinds het aantreden in 2019 verschillende terugkeermethodes ingezet. Zo ondernemen Deense ambtenaren "factfinding-missies" om de situatie in Syrië te evalueren. Dat leidde tot een eerste rapport in 2019 waarin wordt geconcludeerd dat de situatie in Damascus is verbeterd. Inmiddels is ook de regio rondom Damascus veilig verklaard.
Ook worden vluchtelingen met geld aangemoedigd om terug te keren: degenen die vanaf het begin aan hun terugkeer meewerken, kunnen tussen de 13.000 en 27.000 euro subsidie meekrijgen. Van de kleine 19.000 Syrische vluchtelingen die tussen 2013 en 2016 naar Denemarken vluchtten, hebben er ruim 200 van deze regeling gebruik gemaakt.
Nu wordt de eerste stapel verblijfsvergunningen van zo'n 900 Syrische vluchtelingen die uit Damascus en omliggende regio komen opnieuw bekeken. De nieuwe lijn van de regering is omstreden, maar krijgt ook veel steun. De sociaaldemocratische minderheidsregering kwam in 2019 aan de macht met de belofte een harder vluchtelingen- en immigratiebeleid te voeren.
"We hebben al sinds de jaren 80 veel vluchtelingen opgevangen, waarbij het niet lukt om ze te integreren. Het leidt tot werkloosheid, criminaliteit en cultuurclashes", somt de sociaaldemocratische Rasmus Stoklund op. "Voorheen lukte het niet om vluchtelingen terug te sturen. Dat willen we veranderen."
Stap verder
In 2015 werd een wetswijziging ingevoerd, die het mogelijk maakt om vluchtelingen in meer categorieën op te delen en ze op die manier eerder terug te sturen. Vluchtelingen die persoonlijk worden vervolgd, zoals politiek activisten en deserteurs, mogen hun verblijfsvergunning vooralsnog houden. Wie vanwege oorlogsgeweld is gevlucht, kan worden teruggestuurd.
Juridisch gezien is het geen hindernis dat de situatie nog steeds onzeker en onstabiel is. Met andere woorden: het feit dat er niet meer wordt gevochten in Damascus en omgeving is voor de Deense wet voldoende om de verblijfsvergunningen in te trekken.
De vluchtelingen hebben niets te klagen
De Deense regering wil graag nog een stap verder gaan. Het doel is om geen enkele vluchteling in Denemarken meer op te vangen. In de plaats daarvan moet de asielopvang in een derde land georganiseerd worden, waarbij Denemarken onder andere naar Rwanda kijkt.
Niets te klagen
Voor de terugkeer naar Syrië werkt de Deense regering niet samen met het regime van president Assad. Daarom kunnen vluchtelingen niet op het vliegtuig gezet worden. Syrische vluchtelingen van wie de verblijfsvergunning nu wordt ingetrokken worden voor onbepaalde tijd in een Deens uitzetcentrum terecht. Daar vervallen al hun rechten.
Volgens de sociaaldemocratische Rasmus Stoklund hebben vluchtelingen die daarnaartoe worden gestuurd niets te klagen. "Ze mogen blij zijn dat ze toegang hebben gehad tot ons gezondheids- en scholingssysteem. Het is juist positief dat ze nu kunnen terugkeren naar hun thuisland met nieuwe vaardigheden."
