'Overheid en ministerie van Sport kunnen vanaf nu niet langer wegkijken'

Lisa Westerveld, Tweede Kamerlid voor GroenLinks, roept demissionair minister Tamara van Ark voor Medische Zorg en Sport op onmiddellijk op de bres te springen voor oud-turnsters die zijn opgestaan tegen misstanden in de sport.

"Het rapport 'Ongelijke leggers' ligt nu op tafel, dus dit is een mooi startpunt. Maandenlang is er door Van Ark verwezen naar de uitkomst van de bevindingen. Nu deze presentatie er ligt, kan er worden begonnen."

"Jaren is er niets gedaan met aantijgingen", vervolgt Westerveld. "Het eerste rapport dateert uit 1986, maar dat is in een diepe bureaulade verdwenen. Met deze bevindingen kunnen de landelijke overheid en het ministerie van VWS niet langer wegkijken."

Van Ark erkende dat hier een taak ligt voor haar ministerie. "Ook al zijn er instanties waar je aan kunt kloppen in geval van misstanden, wanneer je het gevoel hebt dat je daar niet geholpen is dat niet juist."

"In mijn hoedanigheid van minister van Sport is het mijn verantwoordelijkheid die drempel te slechten, zodat mensen goed geholpen worden, tijdens hun turncarrière of daarna."

"Nu moeten we aan de slag met de aanbevelingen in het rapport", vervolgde de minister. "Dat ligt voor een groot deel op het bordje van de turnbond, en daarnaast ook bij maatschappelijke organisaties en de overheid. Ik ga de aanbevelingen over schadevergoedingen heel goed bekijken. Vooral ook omdat het gaat om erkenning."

"De oud-turnsters zeggen: we hebben ons leven aan het turnen gegeven, we zijn voor Nederland uitgekomen en we hebben er veel voor gedaan, dus dit is een heel belangrijk punt. Ik ga hier serieus naar kijken."

NOC*NSF: werk maken van professionalisering

Gerard Dielessen, algemeen directeur van NOC*NSF, sluit zich aan bij de uitkomsten van het rapport. "Ook wij hebben hier een verantwoordelijkheid in te nemen, die erkenning moeten we echt tonen. Over wat we verder kunnen doen, ook over zaken als vergoedingen, zullen we het met de KNGU en de minister gaan hebben."

Een belangrijke vaststelling van het rapport is volgens Dielessen dat er echt een slag moet worden gemaakt bij het professionaliseren van de sport. "Vergeet niet dat de Nederlandse sport draait om meer dan een miljoen vrijwilligers. Daar ben ik supertrots op, maar het is natuurlijk ook kwetsbaar. Zeker als het gaat om integriteit."

"Er zijn veel mensen die niet de juiste opleiding hebben, dan gaat het om coaches, begeleiders et cetera. En dat is vooral ook in de turnsport het geval, waar het vaak gaat om jonge kinderen. Dat is gewoon heel kwetsbaar", aldus Dielessen.

'Goede psychische hulp nodig'

In de optiek van Westerveld kan de overheid niet volstaan met louter excuses, erkenning en een schadevergoeding. "Dat is niet genoeg wanneer oud-turnsters kampen met zaken als arbeidsongeschiktheid en suïcidale gedachten als gevolg van een loopbaan in de topsport. Ik wil graag zien dat er directe hulp wordt geboden. En dan bedoel ik: goede psychische hulp."

Bekijk hieronder de reacties van onderzoekers Olfers en Van Wijk en KNGU-voorzitter Kempff en KNGU-directeur Van de Plas:

Van Ark noemt het wrang dat iets wat begint uit talent en passie voor een sport kan ontaarden in grensoverschrijdend gedrag om het uiteindelijke doel te bereiken. "Dat moeten we niet willen met elkaar. We moeten met z'n allen kijken naar de vraag hoe we de sport in Nederland hebben georganiseerd."

"Ik doe dat graag samen met mensen die nare dingen hebben meegemaakt. Er lopen nu ook jongens en meisjes rond die dat talent hebben. Ik wil daarom kijken hoe we het zo kunnen inrichten dat ouders in de toekomst hun kinderen met een gerust hart naar de turnzaal kunnen brengen. Het is een gezamenlijke verantwoording om dat onveilige gevoel weg te krijgen."

Ze vervolgt: "Het is van belang dat we aan de slag gaan met de aanbevelingen uit dit rapport. Hoe ga je om met jonge meisjes die willen turnen? Hoe zorg je dat er te allen tijde toezicht is? Samen met de KNGU en de oud-turnsters moeten we kijken wat de rol van de overheid hierin kan zijn."

Westerveld ziet parallellen tussen de bevindingen in 'Ongelijke leggers' en een recent verschenen rapport over misstanden in de jeugdzorg. "Ook daar werd geconstateerd dat er jarenlang forse misstanden hadden plaatsgevonden, maar niemand greep in. Ook daar werd een schaderegeling voorgesteld, maar hebben we de vraag gesteld of genoegdoening voldoende was om het geleden leed te compenseren."

"Het pijnpunt in kwesties als deze is het feit dat er in ons land te weinig professionals zijn die goed kunnen omgaan met dergelijke problematiek", meent Westerveld. "Er gebeurt niets, omdat de GGZ vastloopt. We hebben hierover bij het sportdebat in november al moties ingediend, waarin we de minister vragen om goede hulp te regelen voor de oud-turnsters. Maar die moties zijn tot op heden niet uitgevoerd."

Bekijk hieronder in de carrousel hoe de onderzoekers de problematiek schetsen en met welke aanbevelingen ze komen:

"Het is fijn dat de oud-turnsters gezien en gehoord worden. Het is ongelofelijk dapper dat deze mensen hun verhaal hebben gedaan. Dit is een mooi begin van de erkenning, nu moet er snel hulp komen. Alle verhalen zijn gebundeld, nu is het de taak van demissionair minister Van Ark om de regie voor de concrete vervolgstappen op zich te nemen."

'Het was gewoon mishandeling'

Voor oud-turnster Stasja Köhler was het rapport van Marjan Olfers en Anton van Wijk in de eerste plaats een bevestiging. "Ik heb heel veel herkend in wat ik heb gelezen. Ik herhaal wat ik al heel vaak heb gezegd: wat er in de turnzalen is gebeurd, heeft níets met topsport te maken. Het was gewoon mishandeling."

Kom bij de voormalige gymnaste dan ook niet aan met de dooddoener 'dat een stevige aanpak er in die tijd soms een beetje bij hoorde.' Köhler kan zich er nog steeds kwaad om maken. "Het was hoegenaamd de tijdgeest van de jaren 80 dat er soms een klap viel tijdens de trainingen. Ook in die tijd was het niet normaal om iemand te slaan. Fysiek geweld hoort niet bij topsport. Toen niet en nu nog steeds niet."