Mogelijk veel meer 'zwarte lijsten' en dus meer compensatie bij Belastingdienst

Staatssecretaris Vijlbrief van Financiën sluit niet uit dat de overheid nog veel gedupeerden moet compenseren dan alleen die van de toeslagenaffaire. Dat zei hij maandagmiddag in de Tweede Kamer. Ook bij de inkomstenbelasting werden zwarte lijsten gehanteerd waardoor mensen veel te hard werden aangepakt, erkende hij. Vorige week schreef hij al dat iedereen die op zo'n zwarte lijst is gekomen de komende maanden geïnformeerd wordt.

Vijlbrief deed zijn uitspraken in een lang debat, waarin de Kamer opnieuw grote zorgen uitte over de handelwijze van de Belastingdienst.

Volgens de Kamer moet er veel meer inzicht komen in de werkwijze van de Belastingdienst. Hoe werken de algoritmes waardoor mensen in vakjes worden ingedeeld? Hoe ontstaan die zwarte lijsten? En waarom duurt het steeds zo lang voordat de Kamer over zaken wordt geïnformeerd?

Vijlbrief meldde vorige week al in een brief dat niet alleen bij de dienst Toeslagen maar ook bij de inkomstenbelasting mensen jarenlang te makkelijk het stempel van fraudeur kregen opgeplakt. Ze kwamen al bij het minste vermoeden van fraude in een speciaal systeem, maar wisten dat zelf niet. Bij een belasting-of toeslagenschuld van meer dan 10.000 euro kregen ze bovendien geen betalingsregeling of schuldhulpverlening meer.

Kamerleden willen weten hoeveel mensen hiervan het slachtoffer werden, maar Vijlbrief kan dat vandaag niet zeggen. Er is begonnen met een inventarisatie maar er moeten tussen de 300.000 en 500.000 beschikkingen doorgenomen worden.

Tweede Kamerleden, onder wie Leijten (SP) en Omtzigt (CDA), drongen er vandaag opnieuw op aan dat ook echt eens duidelijk wordt hoe de lijsten tot stand kwamen.

"We weten niet hoe de risicoselectie mensen eruit pikte als fraudeur. Ik wil dat alle systemen geschoond worden op discriminatie op afkomst, inkomen en gezinsgrootte", aldus Leijten.

Ook is niet duidelijk met welke andere overheidsorganisaties de zwarte lijsten allemaal zijn gedeeld. Dat moet snel duidelijk worden, benadrukte Denk-Kamerlid Azarkan.

Vijlbrief hoopt eind deze week meer te kunnen zeggen over de aantallen waar het om gaat. Volgens SP- Kamerlid Leijten duurt het allemaal erg lang. Al in maart 2020 gaf Vijlbrief volgens haar aan dat er mogelijk veel meer mensen aanspraak kunnen maken op compensatie. "Er is in een jaar weinig gebeurd. Er is een jaar verloren gegaan, ik vind dat echt niet kunnen.""