Gedupeerden toeslagenaffaire willen nieuw burgerservicenummer

Advocaat Khadija Bozia stapt namens gedupeerden in de kindertoeslagaffaire naar de rechter met het verzoek tot wijziging van hun burgerservicenummer (bsn). Volgens de advocaat speelt dit persoonlijke identificatienummer een cruciale rol in de problemen die haar cliënten hebben met (overheids-)instanties.

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen vindt dat gedupeerden met een 'schone lei' moeten kunnen beginnen. Volgens Bozia kan dat niet zolang gedupeerden, en hun kinderen, worden gekoppeld aan 'besmette' nummers die blijven voortleven in systemen van instanties, ook als alle schulden zijn verdwenen.

Bozia verzoekt het kabinet om 'overheidsslachtoffers' het recht te geven hun bsn te veranderen als ze dat willen. "Als we deze zaak winnen, kan het ook gelden als jurisprudentie voor burgers die op een andere manier slachtoffer zijn geworden van systeemfouten van de overheid."

Kinderen

Eén van haar cliënten die hun bsn willen wijzigen, is Derya Selvi: "Ik sta nu onterecht in alle overheidssystemen als fraudeur, en het blijkt steeds moeilijk te zijn dit er uit te krijgen. Zo word ik geweigerd voor schuldhulpverlening en staan mijn kinderen ook genoteerd als mogelijke fraudeurs. Ik wil op deze manier mijn naam zuiveren."

De burgerservicenummers van de kinderen van de gedupeerden staan genoteerd, omdat deze doorgegeven moeten worden om de kinderopvangtoeslag te kunnen ontvangen.

Advocaat Bozia: "De smet op het bsn is er niet alleen bij de Belastingdienst, maar ook bij onder meer DUO, de gemeentes en schuldhulpsaneringstrajecten. De vraag is of deze smet over tien of twintig jaar nog steeds terug te vinden is in de systemen. Zou iemand bijvoorbeeld dan kunnen werken bij de overheid?"

Is het mogelijk?

"Bijzonder is het verzoek zeker", zegt jurist Andre Moerman, van de website Schuldinfo.nl. "Ik snap de behoefte ook wel. Ik vraag me wel af of het mogelijk is. Wijzigen van een bsn-nummer kan bij identiteitsdiefstal. Etnisch profileren maakt een bsn-nummer een soort van 'besmet', waardoor het misschien wel vergelijkbaar is met de gevolgen van identiteitsdiefstal."

Privacy en tech-advocaat Anton Ekker houdt zich bezig met de relatie tussen algoritmes en profilering. Hij betwijfelt of het wijzigen van het bsn-nummer dé oplossing is voor de gedupeerden: "De overheid heeft talloze identiteitskenmerken van iedere burger in haar verzameling, uit die kenmerken kan er nog steeds opgemaakt worden wie je bent. Er zouden ontzettend veel databanken uitgeplozen moeten worden."

Dat het moeilijk is om je burgerservicenummer aan te passen, bevestigt Redmar Wolf, hoogleraar belastingrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij was betrokken bij het rapport over de wijziging van het btw-id, waarin bij eensmanszaken oorspronkelijk ook het bsn zat verwerkt. "Technisch lijkt het bijna onuitvoerbaar. Of de vraag om wijziging begrijpelijk is, is een andere zaak."

"Juist dat het zo moeilijk is om dingen te wijzigen omtrent het bsn bevestigt mijn punt: de gedupeerden en hun kinderen gaan moeilijk loskomen van deze fout", zegt advocaat Bozia. Ze verwacht dat de rechtszaak volgende week plaatsvindt.