Hongkongse oppositie voelt opnieuw gevolgen nieuwe veiligheidswet

• 

  Sjoerd den Daas

  correspondent China

Het is de grootste arrestatieronde sinds Peking afgelopen zomer een omstreden Veiligheidswet doordrukte in Hongkong. Voormalige parlementariërs, activisten en andere leden van het oppositiekamp: meer dan vijftig mensen werden woensdagochtend van hun bed gelicht.

"Een poging om de overheid te verlammen." Zo typeerde de Hongkongse politiebaas Steven Li de doelstelling van het pro-democratiekamp om een meerderheid te halen in het miniparlement van de stad. Meer dan duizend agenten waren opgetrommeld om de 53 Hongkongers te arresteren op verdenking van "staatsondermijnende activiteiten zoals beschreven in de Nationale Veiligheidswet", aldus Li.

Dit zijn beelden van de arrestaties:

Afgelopen zomer, op 30 juni, kwam de precieze inhoud van die wet laat op de avond naar buiten. Het was de eerste keer dat het publiek kennis kon nemen van de wetteksten van de Nationale Veiligheidswet, die diezelfde avond nog van kracht werd.

Al op de eerste volledige dag werden tien mensen opgepakt. De wet is er niet voor de bühne, leken de autoriteiten te willen uit stralen.

Een overzicht van wat er daarna allemaal gebeurde:

Tot dan toe werd volgehouden dat de wet vooral bedoeld is om bestaande mazen in de wet te dichten. Een antwoord op de ontwrichtende protesten, die de stad grote delen van 2019 in zijn greep hield. "De wet raakt een extreem kleine minderheid van de bevolking", verdedigde leider Carrie Lam van Hongkong de Chinese wet kort na invoering in een videoboodschap voor de Verenigde Naties. "De overtredingen zijn duidelijk beschreven in de wet. Rechten en vrijheden van de overgrote meerderheid van de Hongkongers zijn gegarandeerd."

In de afgelopen maanden werden meerdere activisten en uitgesproken Hongkongers gearresteerd voor vermeende overtredingen van de Veiligheidswet. Onder hen mediatycoon Jimmy Lai, die wordt vervolgd voor "samenspanning met buitenlandse machten" en het "in gevaar brengen van de staatsveiligheid", zoals de aanklachten luidden. De arrestatiegolf van vandaag laat zien dat de autoriteiten nog lang niet klaar zijn met wat Peking ziet als een broodnodige opschoningsoperatie in Hongkong.

Parapluprotesten

Spil in het web voor de autoriteiten is Benny Tai, de activist die aan de wortel stond van de parapluprotesten voor méér democratie in 2014. Ook hij werd woensdagochtend gearresteerd. Tai was afgelopen zomer een van de drijvende krachten achter de onofficiële voorverkiezingen binnen het pro-democratiekamp. Daarin konden honderdduizenden Hongkongers kandidaten selecteren voor de officiële parlementsverkiezingen, die in september gehouden hadden moeten worden.

Die verkiezingen werden, officieel vanwege corona, uitgesteld. Het is de vraag ze er dit jaar wel zullen komen, en in welke vorm. Het pro-democratiekamp had gehoopt bij die verkiezingen een grote overwinning te behalen. Een meerderheid in het parlement, waarvan de helft van de zetels wordt bepaald in het stemhokje, was niet langer uitgesloten. Het zou ze de mogelijkheid geven meer druk uit te oefenen op bestuurder Lam, en begrotingen te kunnen blokkeren. Dat wordt ze nu aangerekend.

Zware strijd

Inmiddels zijn de parlementaire kaarten opnieuw geschud. Een groot aantal kandidaat-parlementsleden werd eerder al gediskwalificeerd, recent werd een viertal zittende parlementariërs uit hun ambt ontheven. Uit protest stapte het voltallige pro-democratiekamp daarna op.

"We hadden geen keus", zei vertrekkend parlementariër Lam Cheuk-ting daar toen over. "Een lange en een zware strijd, maar niet het einde van onze beweging", noemde hij het een maand geleden.

Ondergronds

De vraag is wat hij en de andere leden van het pro-democratiekamp na deze nieuwe ronde van arrestaties nog kunnen uitrichten in de stad die tot 2047 een hoge mate van autonomie en een pad naar democratie was beloofd. Een aantal van hen zijn in een eerdere fase al naar het buitenland gevlucht, een deel zal mogelijk ondergronds gaan. De 53 gearresteerde Hongkongers hangt bij veroordeling gevangenisstraffen boven het hoofd variërend van drie jaar tot levenslang.

"We zijn daar niet bang voor", antwoordde voormalig parlementariër en activist Chu Hoi-dick in een recent interview met Nieuwsuur, waarin hij al aangaf "niet meer alles" te kunnen zeggen als gevolg van de Nationale Veiligheidswet. "Maar we zullen wel proberen buiten de gevangenis te blijven."

Dat is niet gelukt. Ook hij werd vanochtend, samen met 52 andere leden uit het pro-democratiekamp, voor onbepaalde tijd in detentie geplaatst.