Wat als je geen mondkapje kunt dragen? 'Mensen noemden mij een moordenaar'

Vuile blikken, nare opmerkingen en niet naar binnen mogen bij een winkel. Het overkomt mensen die om medische redenen geen mondkapje kunnen dragen. Zij hopen dat er meer bekendheid en begrip komt voor hun uitzonderingspositie, zeker nu het vanaf vandaag verplicht is om in publieke ruimtes een mondkapje op te zetten.

Cerisa van Kesteren kreeg een paar maanden geleden de diagnose PTSS. Een gevolg van een traumatische gebeurtenis in de zomer van 2019. Na een behandeling gaat het een stuk beter met haar, maar een mondkapje kan een trigger zijn waarvan ze in paniek raakt.

"Het dragen van een mondkapje doet mij denken aan het heel benauwde gevoel dat ik toen had. Dan krijg ik kortsluiting in mijn hoofd waardoor ik ga hyperventileren. Ik raak zichtbaar in paniek, dusdanig dat mensen aanbieden om de hulpdiensten in te schakelen. Maar daar wordt het nog erger van."

Een aantal weken geleden was het volgens Van Kesteren geen probleem om zonder mondkapje in de openbare ruimte te zijn, maar dat veranderde toen steeds meer mensen er een gingen dragen. "Er kwam sociale druk op. Toen begon het met vuile blikken van mensen. Later waren er mensen die mij een moordenaar noemden of zeiden dat het mij niet boeide als er mensen doodgaan aan corona."

Vooral bij winkels leverde dat problemen op. "Sommige winkels hadden de afgelopen tijd zelf al een verplichting ingesteld. Dan moest ik bij de beveiliging uitleggen waarom ik geen mondkapje kan dragen. Ze vroegen vaak lang door en soms werd de toegang me alsnog geweigerd."

Ook Gerdien Schuring maakte zoiets mee. Tot twee keer toe werd haar de toegang geweigerd tot een warenhuis in Eindhoven. Schuring draagt een extra groot spatscherm, omdat ze door de ziekte van Bechterew (een vorm van ontstekingsreuma) geen mondkapje kan dragen.

"Ik heb een medewerker uitgelegd dat ik een medische reden heb, dat ik het benauwd krijg als ik een mondkapje draag. Maar ik werd weggebonjourd. De tweede keer werd mij gezegd dat ik alleen naar binnen mocht onder begeleiding van een personal shopper. Die zou dan kunnen uitleggen aan anderen waarom ik geen mondkapje draag. Maar dat kan ik zelf heel goed uitleggen. Ik zit in een rolstoel, maar ik ben niet op mijn mondje gevallen."

Bij andere winkels gaat het gelukkig wél goed. Zo kreeg Schuring van twee supermarkten te horen dat ze ook met haar spatscherm welkom is. Bij een ander warenhuis mocht ze naar binnen na het tonen van een verklaring van haar fysiotherapeut.

Van Kesteren bracht vandaag een bezoek aan de supermarkt, en ook dat ging zonder problemen. "Via de site van de overheid heb ik een kaartje met een vrijstelling uitgeprint en dat heb ik laten zien. 'O ja, loop maar door', zei de jongen bij de ingang. Daar was ik heel blij mee."

Ze vindt de uitzondering voor mensen met zichtbare en onzichtbare beperkingen of ziektes goed werken, zeker nu er wat meer bekendheid komt. "Zolang mensen er maar geen misbruik van gaan maken."

'Niet goed geregeld'

Schuring is kritischer en hoopt dat de uitzonderingsregeling nog wordt aangepast. "Dat er een mondkapjesplicht is, daar heb ik geen problemen mee. Maar de minister heeft de uitzondering niet goed geregeld."

Zo wordt mensen aangeraden een briefje van een (huis)arts, behandelaar of instelling bij zich te hebben, maar de Landelijke Huisartsen Vereniging heeft besloten dat huisartsen geen verklaring over hun eigen patiënten afgeven. "Er mag bovendien helemaal niet om medische informatie gevraagd worden door bijvoorbeeld boa's of winkelmedewerkers", zegt Schuring. "Dit gaat over de rug van chronisch zieken en gehandicapten."