Van commerciële tests op het coronavirus is alleen topje van ijsberg bekend
Anna Mees
redacteur Online
Het zicht op de verspreiding van het coronavirus is nog steeds niet optimaal. De uitslagen van commerciële tests komen niet allemaal terecht in de officiële cijfers. We beantwoorden vijf belangrijke vragen.
1. Hoeveel commerciële tests worden er afgenomen?
Volgens het ministerie van Volksgezondheid is met 4200 commerciële tests per dag alleen het "topje van de ijsberg" bekend. Dat zijn alleen de commerciële pcr-tests die in laboratoria worden geanalyseerd. Over het aantal uitgevoerde commerciële sneltests is niets bekend.
Bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zijn inmiddels ruim 100 aanbieders van commerciële tests bekend. Die bieden zowel de reguliere pcr-tests aan als antigeen-sneltests. De 4200 tests zijn weinig vergeleken met vele tienduizenden mensen die dagelijks worden getest op het coronavirus.
2. Worden de positieve resultaten allemaal doorgegeven?
Dat zou wel moeten. Volgens de Wet publieke gezondheid en Wet medische hulpmiddelen zijn commerciële aanbieders verplicht om te testen onder verantwoordelijkheid van een BIG-geregistreerde zorgprofessional (een arts). Ook moet een arts positieve testuitslagen doorgeven aan de GGD.
Toch kreeg de inspectie de afgelopen weken enkele tientallen meldingen over commerciële aanbieders, ook van mensen die zeiden dat er geen arts bij betrokken was. "Dat doet de vraag rijzen hoe het dan is geregeld met het doorgeven", zegt een woordvoerder.
De commerciële aanbieders krijgen dezer dagen een brief van de inspectie waarin staat aan welke voorwaarden ze moeten voldoen. "We zijn ook op bezoek aan het gaan", zegt de woordvoerder.
3. Wat blijft er nu buiten beeld?
Hoeveel tests commerciële aanbieders in totaal afnemen weten we niet. Bovendien zijn aanbieders wel verplicht om positieve uitslagen door te geven, maar voor negatieve uitslagen geldt dat niet.
"Je raakt een stukje van je zicht kwijt, dat vind ik onhandig. Want welk deel is positief?" zegt viroloog Marion Koopmans (Erasmus MC). Ze zou graag ook de negatieve resultaten van commerciële aanbieders zien, om te weten of het aantal positieve tests een groter of een kleiner onderdeel van het totaal vormt.
"Dit is een van de pilaren die we nodig hebben om te weten hoeveel zicht we op het virus hebben en dat moet gewoon goed werken. Nu er allerlei aanvullende aanbieders opduiken, zou ik graag zien dat dit een onderdeel van het coronadashboard wordt."
4. Vertekent dit de cijfers?
Ja, want door het ontbreken van gegevens is er geen compleet zicht op de cijfers. Toch denkt het RIVM niet dat we veel missen.
Het ontbreken van de commerciële tests heeft namelijk geen effect op het berekenen van het reproductiegetal, dat aangeeft hoeveel mensen worden besmet door één besmettelijke persoon. Dat r-getal kan op meerdere manieren worden berekend: via positieve testuitslagen, via ziekenhuis- en via ic-opnames.
"De drie r-getallen die daar uitkomen, zijn vrijwel gelijk aan elkaar", zegt een RIVM-woordvoerder. "Dus het r-getal gebaseerd op positieve uitslagen wordt op dit moment niet sterk beïnvloed door de afwezigheid van informatie van commerciële bureaus."
5. Wat wordt er gedaan om meer inzicht te krijgen?
Niet veel. Jaap van Dissel van het RIVM zei vorige week in de Tweede Kamer dat hij de uitslagen van commerciële aanbieders graag wil weten. Toch doet het RIVM geen verzoek aan de GGD's om alle positieve uitslagen van commerciële aanbieders te registreren.
Zo'n registratie zou al iets meer inzicht opleveren, maar het RIVM vindt het nu niet nodig. "Als het een gevalideerde test is, is het voor de bestrijding geen prioriteit om te weten met welke test dit bepaald is", zegt een woordvoerder van het RIVM.
In de inspectiebrief die sinds eind vorige week bij commerciële aanbieders in de bus valt, wordt wel gevraagd om informatie te geven over onder meer de betrokken arts en hoe ze positieve testuitslagen aan de GGD melden.
Ook VWS wil dat duidelijk wordt hoeveel commerciële tests er worden uitgevoerd. Volgens een woordvoerder moet dat op termijn lukken door iedere commerciële aanbieder aan te sluiten op coronIT. Met die software geven labs nu al uitslagen door aan de GGD. Per wanneer de aansluiting geregeld moet zijn is nog niet bekend.
