Libanezen ontvluchten hun land, steeds meer boten richting Cyprus

• Daisy Mohr

  Correspondent Midden-Oosten

Door de almaar verslechterende situatie in Libanon zijn er steeds meer mensen die een uitweg proberen te vinden. Wie een visum heeft, neemt het vliegtuig. Maar niet iedereen heeft die optie. En daarom is er een nieuwe route ontstaan: de afgelopen weken vertrokken tientallen bootjes van de noordelijke havenstad Tripoli naar het eiland Cyprus, dat nog geen 200 kilometer verderop ligt.

In de haven van Tripoli is het rustig, toeristen zijn er dit jaar nauwelijks. Degenen die hier werken zien het elke dag: mensen gaan op zoek naar een beter leven. "Iedereen die een bootje heeft, kan gaan," vertelt Nour Sidawi, die boten aan toeristen verhuurt. "De Libanese kustwacht kijkt meestal de andere kant op. Ze weten zelf maar al te goed hoe moeilijk de situatie nu is. Veel inwoners van Tripoli hebben een eigen bootje, die kunnen met vrienden of familie zo de oversteek maken."

Dat is precies wat banketbakker Imad Tartoussi met een groep vrienden en kennissen deed. Ze waren met 33 mensen, onder wie veel kinderen. "We hadden ons twee maanden voorbereid," vertelt hij. "We hadden genoeg eten en brandstof, we hadden een gps-systeem, er was voor iedereen een plek om te slapen. Ons doel was om verder dan Cyprus te komen, richting Italië. Dat had vijf dagen moeten duren."

Maar ondanks het goed uitgewerkte plan kwamen ze tijdens de reis in een storm terecht. Ze besloten in de Cypriotische kuststad Limassol te wachten tot die overwaait. Maar de Cypriotische autoriteiten waren hen voor: "Ze hebben ons aan land gehaald en vervolgens teruggebracht naar Libanon, onze boot is nog altijd daar. Woedend ben ik over hoe ze ons hebben behandeld."

Volgens Nour Sidawi maken veel mensen de overtocht met een smokkelaar. Dat kost volgens hem zo'n 500 dollar per persoon. "In de haven hoor je hun handlangers sissen naar voorbijgangers: 'Cyprus, Cyprus'. Die smokkelaars sturen vaak onervaren mensen mee om de boot te besturen. Ze zijn uit op geld. Ze proppen tientallen mensen op een boot, water en eten mag dan niet mee. Het loopt zeker niet altijd goed af."

Midden-Oosten correspondent Daisy Mohr ontmoet in Tripoli een gezin dat naar Cyprus probeerde te vertrekken. De reis had 10 uur moeten duren, het werd een nachtmerrie van 8 dagen:

VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR noemt de ontwikkeling zorgwekkend. Het gaat over honderden mensen. "Wij zijn zeer bezorgd over de bootjes die naar Cyprus vertrokken de afgelopen weken," zegt Lisa Abou Khaled van UNHCR in Beiroet. "Kwetsbare mensen zetten hun leven op het spel, terwijl ze ten einde raad op zoek gaan naar een beter bestaan. Uit onze gesprekken met mensen die de oversteek wagen blijkt dat hun sociaal-economische situatie de directe oorzaak is. En in sommige gevallen de explosie van 4 augustus."

De almaar stijgende prijzen van basisproducten, hyperinflatie, politieke chaos, de corona-epidemie en de nasleep van de enorme explosie maken het leven in Libanon steeds zwaarder. Meer dan vijftig procent van de Libanezen leeft inmiddels onder de armoedegrens en er zijn veel zorgen over de toekomst.

De verwachtingen van mensen die vertrekken zijn hooggespannen. Ze verkopen al hun bezittingen en lenen vaak geld om de reis te kunnen betalen. Ze hopen dat onderwijs, een baan en toegang tot de gezondheidszorg na aankomst n een ander land binnen handbereik liggen.

Wie na een mislukte poging weer terug is in Libanon is van plan de oversteek nog een keer te wagen. "Het leven is onhoudbaar hier. Geld verdienen is onmogelijk. Er is hier geen toekomst. Elke dag wordt het slechter," vertelt banketbakker Tartoussi, die een tijdje geleden nog een goed lopende zaak runde.

De ingrediënten die hij nodig heeft om zijn taartjes te maken zijn onbetaalbaar geworden. "Al zitten we straks in een kamp of wonen we in een park, het leven in Europa is absoluut beter," weet hij. "Ik heb genoeg vrienden en kennissen die de oversteek gehaald hebben. Zodra we het geld bij elkaar hebben, gaan we weer."