België worstelt met Congo-verleden van koning Leopold II
België worstelt met de vraag of het sorry moet zeggen voor de wandaden die tijdens het koloniale bewind in Congo zijn gepleegd. De vraag is actueel vanwege de discussie die is ontstaan na de moord op de zwarte Amerikaan George Floyd en de daaropvolgende wereldwijde protesten. Bovendien is de voormalige kolonie Congo eind deze maand 60 jaar onafhankelijk, waardoor de discussie extra actueel is.
De gedachte aan excuses is niet nieuw, maar werd deze week opnieuw geopperd door de christendemocratische partij CD&V. Voorzitter Joachim Coens vindt het een perfect moment voor zijn land om in het reine te komen met het verleden. Ook de sociaaldemocratische SP-A pleit voor excuses, evenals de Vlaamse nationalisten (N-VA).
Erfgenamen
Coens vindt dat de huidige koning Filip de meest aangewezen persoon is om die excuses te maken. N-VA en Vlaams Belang zijn het daarmee eens. "Het is niet de Belgische bevolking die Congo heeft gekoloniseerd, maar het staatshoofd", zei een woordvoerder van Vlaams Belang. "De Congo was een privéproject van Leopold II, dus als iemand zich moet excuseren dan zijn het de erfgenamen."
De koning wacht op een 'historische consensus' en een 'goede gelegenheid' om zich uit te spreken over het optreden van koning Leopold II in Congo-Vrijstaat, laat het hof weten. In de verklaring staat verder dat aan die voorwaarden vandaag niet wordt voldaan.
Kolonie
Leopold kreeg Congo als privébezit in handen na de conferentie van Berlijn (1884), waar de Europese landen het Afrikaanse continent onder elkaar verdeelden. De koning voerde een waar schrikbewind op de rubberplantages. Velen werden gedood, ook werden op grote schaal ledematen afgehakt. Volgens schattingen zijn er tijdens het koloniale bewind miljoenen mensen, onder wie veel kinderen, gestorven.
"Daar verontschuldig ik me ook altijd voor", zegt de Belgische prins Laurent vandaag in de media. Hij neemt het op voor zijn oudoom. "Hij heeft heel veel gedaan voor België. Er werkten destijds heel veel mensen voor hem. Ze hebben misbruiken gepleegd. Het is niet zo dat Leopold dat allemaal zelf heeft gedaan." Laurent benadrukt dat Leopold II, die in 1909 overleed, nooit zelf in Congo is geweest. "Ik zie dus absoluut niet in hoe hij de mensen daar zou hebben laten lijden."
Standbeelden
De afgelopen weken zijn her en der in België standbeelden van Leopold II beklad en verwijderd. Ook dat is niet de eerste keer, in het verleden zijn bij verschillende standbeelden extra informatiepanelen geplaatst waarop de wandaden van de vorst werden beschreven. De marxistische partij PVDA wil dat alle standbeelden van Leopold II worden vervangen. Excuses mogen, maar moeten hand in hand gaan met maatregelen om racisme aan te pakken, vindt de partij. Wat de partij Groen betreft moeten de excuses vergezeld gaan van herstelbetalingen aan Congo.
Vorig jaar bood toenmalig premier Michel excuses aan voor een deel van het koloniale verleden. Daarbij doelde hij op de metiskinderen, kinderen die uit gemengde relaties werden geboren. De Belgische staat heeft die kinderen in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw systematisch bij hun biologische moeder weggehaald. Ze werden ondergebracht in weeshuizen of bij adoptieouders.
