Twee IC-patiënten op één beademingsapparaat? 'Extreem terughoudend mee zijn'

Nu het aantal ernstig zieke coronapatiënten toeneemt en er steeds minder IC-bedden beschikbaar zijn, wordt er naarstig gezocht naar manieren om een tekort te voorkomen. Een veelgenoemde oplossing? Het koppelen van twee coronapatiënten aan één beademingsapparaat.

Premier Rutte noemde het gisteravond al "de uiterste optie" en ook minister van Volksgezondheid De Jonge zei het tijdens het Kamerdebat als een mogelijkheid te zien, "ook al weet ik dat het niet ideaal is". Een Canadese arts maakte anderhalve week geleden tienduizenden twitteraars enthousiast, inclusief Tesla-baas Elon Musk, door trots te melden dat door het simpelweg splitsen van zijn beademingsapparatuur de capaciteit van zijn IC steeg "van één naar negen".

Maar zo makkelijk moet daar niet over worden gedacht, zegt hoogleraar intensive care Leo Heunks, verbonden aan Amsterdam UMC. "We moeten extreem terughoudend zijn om deze techniek in de praktijk te gaan gebruiken", benadrukt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Minister De Jonge zei dat er volgende week 1600 IC-bedden beschikbaar zijn. Het is alleen de vraag of dat voldoende is:

Heunks schreef mee aan een handleiding hoe beademingsapparatuur te splitsen, die woensdag werd gepubliceerd op de site van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care. In die handleiding wordt op de eerste pagina onderstreept dat intensivisten de techniek "alleen in noodsituaties" moeten gebruiken.

Het is volgens hem namelijk allesbehalve ideaal om twee patiënten met een machine te beademen. "IC-artsen stellen een beademingsmachine heel nauwkeurig af op de patiënt die eraan ligt, afhankelijk van geslacht, lengte, gewicht en of die patiënt bijvoorbeeld al bekend was met een longziekte of hoe ernstig de longontsteking op dat moment is", legt Heunks uit.

Bij twee patiënten op een apparaat is dat maatwerk niet meer mogelijk. Heunks: "Dus dan zou het zo kunnen zijn dat de ene patiënt te veel zuurstof krijgt en de ander te weinig. In dat geval behandel je twee kritisch zieke patiënten suboptimaal, of zelfs helemaal niet goed. Dat is potentieel levensgevaarlijk, voor beide patiënten. Dat moeten we ons heel goed realiseren."

Hij vergelijkt het met het gelijktijdig besturen van twee auto's, waarbij in het ergste geval beide patiënten overlijden. "En dan ben je dus slechter af dan wanneer je de apparatuur voor één patiënt had gebruikt", zegt de hoogleraar.

'Beademen coronapatiënten enorm complex'

Toch staat in de handleiding waaraan hij meeschreef dat de techniek "in uitzonderlijke gevallen" toegepast kan worden. Bijvoorbeeld als er niet genoeg beademingsapparatuur meer is.

Heunks betwijfelt of coronapatiënten dan die beademingsapparatuur zouden moeten delen, vanwege hun zwaar geïnfecteerde longen. "Het beademen van dit soort patiënten is op één machine al enorm complex. Met twee personen aan zo'n machine wordt dat nog veel ingewikkelder. Deze mensen zijn echt heel erg ziek."

Hoogstens patiënten die om een andere reden aan de beademingsmachine liggen, met een vergelijkbare fysiek en nog relatief gezonde longen, zouden volgens hem in aanmerking komen voor de noodoplossing. Zo lukte het IC-artsen bij de aanslag in Las Vegas in 2017, waarbij een man vanuit een hotel 58 mensen doodschoot, om mensen in leven te houden via het splitsen van beademingsapparatuur tot er apparatuur uit andere ziekenhuizen aangevoerd kon worden.

Juist die aanvoer van apparatuur is in de coronacrisis het probleem. Heunks: "Daarom zeg ik: alleen in hele ervaren handen en in een uiterste noodsituatie is deze techniek te overwegen. Maar het is niet de oplossing voor het tekort aan beademingsmachines waar we nu tegenaan kijken."