Toch onderzoek Strafhof naar oorlogsmisdaden in Afghanistan

Het Internationaal Strafhof start toch een strafrechtelijk onderzoek naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in Afghanistan, vanaf 2003. De aangeklaagde partijen zijn de Taliban, het Afghaanse en Amerikaanse leger en Afghaanse en Amerikaanse geheime diensten.

Het is voor het eerst dat het in Den Haag gevestigde hof een onderzoek instelt tegen de VS. Het hof plaatst zich daarmee op ramkoers met Washington, dat alle medewerking weigert.

Amerika

Vorig jaar blokkeerden de rechters van het Strafhof het onderzoek nog. Ze erkenden dat er in Afghanistan op grote schaal misdaden zijn gepleegd, maar wilden de zaak niet in behandeling nemen. Ze dachten dat de zaak zou stranden door het gebrek aan medewerking van onder meer de VS.

De aanklagers betoogden in december in hoger beroep dat de rechters hun boekje te buiten waren gegaan. Ook mensenrechten- en slachtofferorganisaties leverden kritiek. In de uitspraak in hoger beroep gaat het hof alsnog akkoord met het in behandeling nemen van de zaak.

"Het besluit bevestigt nog eens dat het hof een essentiële rol vervult voor slachtoffers voor wie andere deuren naar gerechtigheid gesloten blijven", zei een woordvoerder van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. "Het is ook een signaal aan hen die vandaag de dag wreedheden begaan of willen begaan, dat ze op een dag terecht moeten staan."

Aan het verzoek van de aanklagers om plegers van oorlogsmisdaden in Afghanistan te vervolgen, ging een onderzoek van tien jaar vooraf. Hoofdaanklager Fatou Bensouda zei in 2017 dat het Amerikaanse leger en inlichtingendiensten gevangenen hebben mishandeld, gemarteld en vernederd, vooral in de periode 2003-2004.

9/11

De VS was Afghanistan in oktober 2001 samen met bondgenoten binnengevallen, om samen met Afghaanse strijders de Taliban te verslaan. Het Taliban-regime had in de jaren daarvoor onderdak geboden aan de terreurorganisatie van Osama Bin Laden, die op 11 september van 2001 terreuraanslagen in de VS had gepleegd.

Bensouda houdt de Taliban en andere lokale strijdgroepen verantwoordelijk voor de dood sinds 2009 van 17.000 Afghaanse burgers. Ze beschuldigt Afghaanse geheime diensten van het martelen van gevangenen.

Ook de regering van Afghanistan wil niet dat het Internationaal Strafhof een onderzoek begint. Ze zegt dat ze zelf een onderzoek naar oorlogsmisdaden is begonnen.