Zeker 165 gemeenten weten niets over lood in waterleiding
Op zijn minst 165 Nederlandse gemeenten weten niet of er binnen de eigen grenzen nog gebouwen staan met loden drinkwaterleidingen. Dat blijkt uit een enquête van de NOS.
Vermoedelijk is het aantal gemeenten dat geen zicht heeft op het probleem van risicovolle loden leidingen nog groter: aan de enquête deden 217 van de 355 gemeenten mee en van de 138 andere gemeenten is het dus niet bekend.
Onder de gemeenten die er geen zicht op hebben, zijn er 93 die zelfs niet weten of panden die door de gemeente zelf worden beheerd nog loden leidingen bevatten. Het merendeel erkent dat dit ook kan gelden voor basisscholen en kinderdagverblijven.
Utrecht maakte gisteravond bekend op zes basisscholen een verhoogde loodconcentratie te hebben aangetroffen. Daar mag nu niet meer uit de kraan worden gedronken. Eerder gebeurde hetzelfde op een aantal Amsterdamse scholen.
Op de Gertrudisschool in Utrecht maken ze zich zorgen:
Juist voor baby's en kinderen tot 7 jaar is het schadelijk om water te drinken uit loden leidingen. Bij deze groepen tast het lood de hersenen aan, wat kan leiden tot afname van het IQ met 2 tot 5 punten. Ook voor volwassenen is lood ongezond: het kan een verhoogde bloeddruk en nierfalen veroorzaken.
Volgens de Gezondheidsraad drinken tussen de 230.000 en 460.000 mensen in Nederland nog altijd water uit loden waterleidingen. Van hen zijn er tienduizenden jonger dan 8 jaar. "We weten al tientallen jaren dat lood slecht is voor je gezondheid, met name voor kinderen", zegt Fred Woudenberg van de Gezondheidsraad. "Het wordt echt tijd dat we hier iets aan gaan veranderen."
Welke risico's zijn er nog meer en hoe herken je een loden leiding? Check het in de video:
Problemen met lood in drinkwater treden al op bij kleine hoeveelheden. Het drinken van een glas kraanwater per dag dat door loden leidingen is gegaan, leidt al tot een hoger gezondheidsrisico bij kinderen, berekende het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Daarbij wordt 10 microgram lood als de grenswaarde genomen waarbij IQ-verlaging optreedt.
Een kind tussen de 2 en 6 jaar met een gemiddeld gewicht krijgt dagelijks via voedsel al 18 microgram lood binnen. Bij het drinken van 250 ml water met daarin de gemiddelde loodconcentratie die is aangetroffen in loden waterleidingen komt daar nog eens 8 microgram lood bij. Gecombineerd gaat het dus om 26 microgram: dat is 16 meer dan de grenswaarde. 30 procent van het teveel aan lood is dan dus toe te schrijven aan het kraanwater.
Het RIVM, de Gezondheidsraad, de GGD en het ministerie van Binnenlandse Zaken raden het drinken van kraanwater uit loden leidingen al jaren volledig af. Zelfs bij twijfel over het type leiding moet er voor de zekerheid water uit fles in plaats van kraanwater worden gedronken, luidt het advies.
Bekijk hieronder de antwoorden die gemeenten geven over loden waterleidingen:
Dat lood slecht is voor de gezondheid is al meer dan zestig jaar bekend. In 1960 werd om die reden het gebruik van loden leidingen verboden in gebouwen die na dat jaar werden gebouwd. In oudere panden was het advies om de leidingen te laten vervangen, maar uit schattingen van de Gezondheidsraad blijkt dat tussen de 100.000 en 200.000 huizen nog zulke leidingen hebben liggen.
Het probleem met lood mag dan al tientallen jaren bekend zijn, gemeenten blijken er amper kennis over te hebben. "Uiteraard weten wij dat in ouder vastgoed loden leidingen aanwezig zijn. Maar waar en in hoeverre - dat weten we niet", schrijft de gemeente Deventer.
Deventer staat niet alleen. 165 gemeenten zeggen niet te weten of er nog gebouwen met loden leidingen zijn in de gemeente. Bij bijna al deze gemeenten gaat het niet alleen om panden die onder het eigen beheer vallen, maar ook om huurwoningen, koopwoningen en bedrijfspanden. De verantwoordelijkheid voor die gebouwen ligt bij de eigenaren, vinden de gemeenten.
39 gemeenten doen onderzoek, 74 niet
Inmiddels doen 39 gemeenten onderzoek naar hoeveel gebouwen nog loden leidingen hebben. Driekwart van die gemeenten zegt basisscholen en kinderopvangen met prioriteit te controleren. Zestien andere gemeenten zeggen in de nabije toekomst zo'n onderzoek te gaan doen.
"Voor zover bekend bevatten onze gemeentelijke gebouwen voor 1960 geen loden leidingen", zegt de gemeente Hoorn. "Wel laten we voor de zekerheid de komende weken extra controles op aanwezigheid van lood in leidingen uitvoeren in gemeentelijke gebouwen voor 1960. We willen het gewoon 100 procent zeker weten."
74 gemeenten zeggen nu geen onderzoek te doen. 32 daarvan zijn dat ook niet van plan in de nabije toekomst.
Waar veel gemeenten dus geen idee hebben, zegt de Drentse gemeente Borger-Odoorn in de enquête wel te weten dat er loden leidingen liggen in basisscholen en kinderdagverblijven. De gemeente zegt inmiddels in een reactie dat de enquête foutief is beantwoord en dat er nog een onderzoek loopt.
Rotterdam is de enige andere gemeente die al zegt te weten dat er nog gebouwen met loden leidingen zijn waar momenteel kinderdagverblijven in zitten. Deze gemeente kondigde eerder al aan alle gebouwen van voor 1960 te gaan controleren en waar nodig aanpassingen te doen.
