Getrouwde mannen als priester? Vandaag blijkt hoe heilig het celibaat is

Mogen getrouwde, niet-celibataire mannen priester worden om het tekort aan rooms-katholieke priesters in de Amazone op te lossen? Het ja-woord wordt hoogstwaarschijnlijk vandaag uitgesproken, op de slotdag van een bijeenkomst van Zuid-Amerikaanse bisschoppen. De beslissing kan grote gevolgen hebben voor de Rooms-Katholieke Kerk, ook in Nederland.

"Wat hier gebeurt, is heel belangrijk. Er kan een precedent geschapen worden", zegt Vaticaankenner en NOS-correspondent Andrea Vreede. "Als getrouwde mannen met een gezin tot priester gewijd mogen worden in het Amazonegebied, kan dat op den duur ook een oplossing zijn voor bijvoorbeeld Europa. Ook hier is immers een groot tekort aan priesters."

De bijeenkomst, een synode over het uitgestrekte Amazonegebied, eindigt vandaag met het opstellen van een slotdocument. Delen van dat document kunnen na goedkeuring van de paus onderdeel worden van de officiële leer van de kerk. 185 bisschoppen uit Brazilië, Bolivia, Peru, Ecuador, Colombia, Venezuela, Guyana, Frans-Guyana en Suriname bespraken bij de synode onderwerpen als de bescherming van het regenwoud, de economie en de rechten van de inheemse bevolking.

Ook het nijpende tekort aan priesters in de Amazone was dus onderwerp van discussie. In afgelegen dorpen komt soms maar een keer per jaar een priester langs om de mis op te dragen en de doop en biecht af te nemen. Om hier een oplossing voor te vinden, stellen sommige bisschoppen voor om oudere mannen uit diezelfde dorpen tot priester te laten wijden. Mannen die al getrouwd zijn, een gezin hebben en dus niet celibatair leven.

'Veranderingen gaan langzaam'

Vermoedelijk zullen de 185 bisschoppen ook vragen om een algemene synode, waarmee het onderwerp van gehuwde priesters op de agenda komt te staan voor de hele Rooms-Katholieke Kerk. Toch zal het nog wel even duren voordat er in Nederland gehuwde priesters te vinden zijn, zegt Vreede. "Wij maken dat misschien niet meer mee, want in de Rooms-Katholieke Kerk gaan veranderingen heel langzaam. En dit is wel een heel grote verandering."

Volgens Vreede is het geen toeval dat er juist op deze speciale Amazonesynode over dit onderwerp wordt gesproken. "De paus heeft deze synode als een proeftuin gebruikt. Hij wil nieuwe wegen onderzoeken om het geloof uit te dragen in een steeds sneller veranderende wereld", zegt Vreede.

"Hij is bezig de Rooms-Katholieke Kerk te decentraliseren en de bisschoppen meer verantwoordelijkheid te geven in hun eigen regio's. Rome moet steeds meer aan macht gaan verliezen, maar voor velen in het Vaticaan is zoiets volstrekt onverteerbaar."

Gehuwde priester De Meern

Overigens zijn er al een paar uitzonderingen waarbij getrouwde priesters wel zijn toegestaan. Het gaat dan bijvoorbeeld om anglicanen en protestanten die al gehuwd waren en zijn bekeerd tot het Rooms-Katholieke geloof.

Martin Los is zo iemand. Hij was eerder protestants predikant, maar bekeerde zich in 1987 tot het katholicisme. Nu is hij pastoor in Vleuten-De Meern. Los is nog steeds gehuwd en heeft vier kinderen.

Dat leverde nooit problemen op, maar "er was wel verwondering", zegt hij. "Zelf vond ik het ook een lastig punt omdat ik niet bevoorrecht wilde zijn tegenover collega's die het ook wilden maar niet konden."

Critici van het plan om gehuwde priesters toe te staan zijn er genoeg. Door gehuwde priesters toe te staan zou het celibaat veel aan aantrekkelijkheid verliezen. Celibatair leven is volgens meer traditionele katholieken een teken van heiligheid en van een totale roeping. En komen de kerkgangers nog wel op de eerste plaats als een priester ook een gezin heeft?

Ook priester Cor Mennen van het bisdom Den Bosch is geen voorstander. Zelfs de discussie over gehuwde priesters en een einde aan het celibaat noemt hij een slechte ontwikkeling. "Het celibaat heeft zijn wortels bij de apostelen. Jezus zelf was ook ongehuwd. Zo konden deze mensen zich helemaal inzetten om leiding te geven en een levend teken te zijn van het feit dat het niet alleen om het hier en nu gaat."

Pastoor Los en priester Mennen denken niet dat gehuwde priesters uiteindelijk de oplossing zijn voor het priester-tekort. "Bij de protestanten helpt het ook niet, daar mag men huwen en is er alsnog ook een tekort aan predikanten", zegt Los. "We hebben hier meer een tekort aan gelovigen dan aan priesters. Het is een probleem van onze structuur: we hebben teveel parochies, we moeten er veel sluiten", zegt Mennen.