Kamer eist snel openheid over Nederlandse luchtaanval bij Hawija
Een groot deel van de Tweede Kamer eist openheid van minister Bijleveld over de luchtaanval die Nederland heeft uitgevoerd in de Iraakse stad Hawija. Meerdere partijen werken aan een brief waarin ze zeggen dat ze volgende week duidelijkheid willen.
Bij het bombardement in Hawija in 2015 kwamen zeker zeventig mensen om het leven. Vandaag meldden de NOS en NRC dat het ging om een aanval van een Nederlandse F-16.
Minister Bijleveld van Defensie wil niet bevestigen dat Nederland betrokken was bij het incident. "In de coalitie hebben we met elkaar afgesproken dat we de veiligheid van iedereen, maar ook van vliegers, vooropstellen. Hoe vervelend dat ook is."
'Minister heeft probleem'
SP-Kamerlid Karabulut reageert verbouwereerd op het nieuws. Ze vroeg eerder al in de Tweede Kamer of Nederland verantwoordelijk was voor het bloedbad in Hawija. De minister wilde daar toen niet op reageren. "Als het klopt wat ik hier zie, dan heeft de minister wel een probleem", zegt Karabulut. "Ofwel ze heeft informatie achtergehouden. Of ze heeft ons onvolledig geïnformeerd."
"Als internationaal recht wordt geschonden, dan moeten ook wij daar open en eerlijk over zijn, om vervolgens te kijken: wat zijn dan de consequenties. Daar hebben slachtoffers recht op, maar ook wij als Nederlandse bevolking", aldus Karabulut.
Samen met GroenLinks en de PvdA werkt ze aan een brief om namens de vaste Kamercommissie voor Defensie te verzoeken om nog volgende week openheid te geven. Volgens PvdA-Kamerlid Kerstens kan dat ook snel. "Deze informatie is er al. Er hoeft niemand meer voor naar Irak te vliegen." Net als zijn collega's zegt hij geschokt te zijn over de aanval, en verrast dat hij het in de media heeft moeten lezen in plaats van het van Defensie zelf te horen.
Ook coalitiepartij D66 wil dat de minister nu snel opening van zaken geeft. Kamerlid Belhaj wil bovendien afspraken maken om te voorkomen dat bij nieuwe missies transparantie opnieuw ontbreekt. "In de toekomst moet zo snel mogelijk gecommuniceerd worden of er burgerslachtoffers zijn gevallen bij een Nederlands bombardement."
Veel vragen
Het onderzoek van de NOS en NRC roept bij veel Kamerleden ook nog vragen op over de toedracht van het incident. Het Openbaar Ministerie liet in 2018 weten dat na een eerste feitenonderzoek, geen verder onderzoek zou worden gedaan. Kamerlid Voordewind van regeringspartij ChristenUnie vindt dat vreemd.
D66 hoopt dat er nu alsnog een nieuw onderzoek komt van het OM. "Al is het natuurlijk belangrijk dat het OM zijn eigen afweging maakt", zegt Belhaj. "Wij gaan daar als politiek niet over." Mogelijk leidt een onderzoek tot "een vorm van" Nederlandse erkenning van aansprakelijkheid, zegt Belhaj.
VVD-Kamerlid Bosman wil niet reageren op "speculaties" en wacht eerst nadere berichtgeving van Defensie af. Het CDA is vooralsnog niet bereikbaar voor commentaar.
Schadeafhandeling
Zelf wil minister Bijleveld ook meer openheid, zegt ze. "Ik vind dat we slecht nieuws ook moeten brengen. En ik ben nu bezig in de organisatie en daarbuiten om te kijken of we meer kunnen vertellen." Ze hoopt op "niet al te lange termijn" daar wat meer over te kunnen zeggen.
Uit het onderzoek van NOS en NRC blijkt onder meer dat de schadeafhandeling van slachtoffers niet of nauwelijks op gang is gekomen. Volgens de minister kan Nederland daar weinig aan doen. "Daar is een regeling voor gemaakt, waar je je in het land zelf moet melden. Dit zijn landen waar dat niet altijd zo soepel verloopt. Ik kan er nog een keer naar vragen, om te kijken hoe dat gaat. Maar daar is Nederland niet aan zet, dat moet echt in het land zelf gebeuren."
