Bolton en Trump: ook onenigheid over het vertrek
John Bolton (70) is niet langer de Nationale Veiligheidsadviseur van Donald Trump. De Amerikaanse president ontsloeg hem afgelopen nacht, al claimt Bolton dat hij zelf ontslag nam. De onenigheid over het vertrek lijkt tekenend voor de afgelopen maanden, waarin de hardliner Bolton steeds vaker tegenover de president kwam te staan.
Volgens Amerikaanse media is de breuk het gevolg van meningsverschillen over de grote buitenlandse beleidsdilemma's van dit moment: hoe om te gaan met Iran, Noord-Korea en Afghanistan? Waar Bolton een harde aanpak wilde, gaat Trump steeds vaker voor diplomatiek overleg. Zoals overleg met de Taliban, gesprekken met Kim Jong-un en de suggestie van een ontmoeting met de Iraanse president Rohani.
'Gesprekken Taliban druppel'
"De directe aanleiding voor het ontslag zijn waarschijnlijk de onderhandelingen met de Taliban geweest", zegt correspondent Marieke de Vries. "Die zouden afgelopen weekend plaatsvinden in Camp David (het buitenverblijf van de president, red.). Bolton was het er pertinent mee oneens dat Trump zou praten met een organisatie als de Taliban, die bloed van Amerikaanse militairen aan hun handen heeft."
Bolton gaf in zijn functie als Nationaal Veiligheidsadviseur de president dagelijks een overzicht van alle gevaren voor de VS, zowel binnenlands als wereldwijd. Hij adviseerde dan hard optreden. Als het aan hem lag, was het Iraanse atoomprogramma al jaren geleden met geweld gestopt. Ook ziet hij het liefst een machtswisseling in Teheran.
Bolton twitterde eerder dit jaar deze videoboodschap aan de geestelijk leider van Iran:
Bijna anderhalf jaar was Bolton de Nationale Veiligheidsadviseur. Hij volgde vorig jaar april Herbert McMaster op, die ruim een jaar diende in die functie en vertrok na meningsverschillen met Trump over diens impulsieve buitenlandse koers. Daarvoor was Michael Flynn een kleine maand de adviseur van Trump; die vertrok omdat hij had gelogen over contacten met Russen.
In een lange carrière als jurist en topambtenaar profileerde Bolton zich als voorstander van militair ingrijpen in het buitenland. Cuba, Syrië, Irak, Iran en Noord-Korea beschuldigde hij van produceren van chemische of nucleaire wapens. Ook staat Bolton nog altijd achter de inval in Irak, terwijl de meeste hoofdrolspelers van destijds het een grote fout noemen. "Bolton is het extreme van het extreme", zei de Amerikaanse analist Max Bergmann van denktank Centre for American Progress eerder tegen de NOS.
Voormalig ambassadeur en commentator
Bolton diende onder oud-president George W. Bush als VN-ambassadeur. Toen Bush Bolton voor die functie nomineerde, stuurden ruim honderd diplomaten Bush een brief waarin ze zich tegen de benoeming keerden. Niet gek, want Bolton zei ooit: "Als het VN-gebouw in New York tien verdiepingen zou kwijtraken, maakt het niks uit".
Voorafgaand aan zijn tijd als Nationaal Veiligheidsadviseur was hij commentator bij het conservatieve Fox News en de rechts-populistische site Breitbart. Met zijn mediaoptredens, boeken, artikelen en columns verdiende hij miljoenen.
Wat de 70-jarige Bolton nu gaat doen, is nog niet bekend. Trump heeft gezegd dat hij zijn vierde Nationale Veiligheidsadviseur volgende week zal presenteren.
