Trump stroomlijnt buitenlandpolitiek met havik Bolton

Met het vertrek van H.R. McMaster krijgt de Amerikaanse president Trump zijn derde Nationaal Veiligheidsadviseur in iets meer dan een jaar. Binnen een maand is hij ook al toe aan zijn tweede minister van Buitenlandse Zaken, zijn vierde hoofd Communicatie en een nieuwe economische adviseur. Ook had hij al zijn chef-staf ontslagen en de FBI-directeur en kan hij nog op zoek naar een nieuwe advocaat.

Critici hadden al verwacht dat een politieke beginneling als Trump onrust zou veroorzaken met zijn onconventionele voorstellen, bruuskerende houding en gebrek aan ervaring. Voorstanders denken dat Trump na een valse start nu de ketenen van het politieke establishment weet af te schudden en verwachten dat hij zijn belofte van "America first" nu echt gaat waarmaken.

De beschuldiging dat er chaos heerst in zijn Witte Huis doet Trump in ieder geval af als nepnieuws. "Er zullen altijd mensen komen en gaan", twitterde hij begin deze maand. "Ik wil nog een aantal mensen vervangen (altijd op zoek naar perfectie). Er is geen chaos, alleen fantastische energie!"

Duidelijk is dat het nooit echt boterde tussen Trump en enkele van zijn topadviseurs. Op belangrijke dossiers waar Trump een uitgesproken mening over verkondigde (Rusland, Noord-Korea en Iran) liepen zijn buitenlandminister en veiligheidsadviseur regelmatig uit de pas. Tillerson leek verrast door Trumps aanbod met Kim Jong-un te gaan praten, McMaster had Trump "NIET FELICITEREN" gemaand in een briefing voor een telefoontje met Poetin, wat de president toch deed.

Al snel liep het uit op bekvechten. Tillerson zou de president een idioot hebben genoemd, McMaster zou het woord 'kleuter' hebben laten vallen. Niemand wilde publiekelijk die woorden in de mond nemen, maar dat ze veel herhaald werden in de Amerikaanse media sprak boekdelen.

Amerikanen die Trumps buitenlandpolitiek met argusogen volgen, hoopten dat Tillerson en McMaster hun baas wat tegengas konden geven bij zijn drieste besluiten. Voorstanders van een hardere lijn werden juist gefrustreerd door de ruis die zij op de diplomatieke lijnen veroorzaakten, doordat er licht zat tussen hun opmerkingen en die van de eindverantwoordelijke. Met de nieuwste ontslagronde lijkt Trump zich uit het keurslijf te bevrijden.

De nieuwe veiligheidsadviseur John Bolton geldt als een uitgesproken havik. In het team vol hardliners van president Bush was hij (nota bene als VN-ambassadeur) een van de meest compromisloze. Zelden kende de VS een meer ondiplomatieke diplomaat. Hij verdedigt nog altijd de Irak-oorlog, noemde een preventieve aanval tegen Noord-Korea verdedigbaar en pleitte voor een wisseling van de macht in Iran.

Aan internationaal overleg heeft hij een broertje dood: "Als het VN-gebouw in New York tien verdiepingen zou kwijtraken, maakt het niks uit", smaalde hij ooit. Zelfs enkele Republikeinen lieten hem uiteindelijk vallen, al bleef hij geliefd bij de rechtervleugel van de partij: Trump vroeg hem geregeld advies en hij bleef commentator op de conservatieve zender Fox News en de rechts-populistische site Breitbart.

De reacties op zijn aantreden bleven dan ook niet uit. "Roekeloos", vindt Amnesty International. "Gezien zijn minachting voor internationaal recht leidt dit tot meer burgerdoden." Absoluut de verkeerde keuze, vond senator Bernie Sanders. "Zijn ideeën over Noord-Korea en Iran zijn op zijn minst overdreven agressief en in het slechtste geval gevaarlijk", meent senator Chris Coons. "Zijn neiging om elk geopolitiek probleem op te lossen met het Amerikaanse leger is verontrustend", twitterde senator Chuck Schumer.

Trumps achterban is echter ingenomen met zijn keuze. Eindelijk kan de handrem van de buitenlandpolitiek worden gehaald, is de teneur. "Als Noord-Korea half zo bang is voor Bolton als de Democraten, dan zullen de onderhandelingen goed verlopen", concludeert Breitbart. "Het lekken zal stoppen, de chemie van het team verbetert", verwacht Afgevaardigde Zeldin.

Seoul reageerde afwachtend op de benoeming van Bolton. "Als een nieuw pad gekozen wordt, zullen we dat moeten gaan", concludeerde een regeringswoordvoerder. "We kennen Bolton als iemand die de president goed vertrouwt." Een belangrijk parlementariër was meer uitgesproken. "Als de onderhandelingen verzuren, vergaat ons jarenlange werk met Noord-Korea tot stof."

John Bolton zei zelf in een eerste reactie dat zijn eigen meningen over buitenlandbeleid er nu niet meer toe doen. "In artikelen, speeches en interviews ben ik nooit terughoudend geweest over mijn kijk erop. Maar dat ligt nu achter me. Wat de president zegt is nu belangrijk en welk advies ik hem geef."

Dat zal precies de reden zijn waarom Trump liever hem elke ochtend aan zijn bureau heeft staan dan McMaster.