#IDidntWantToDie: Russische Instagrammers strijden tegen huiselijk geweld

Massaal plaatsen Russische vrouwen foto's van make-upschrammen en nepbloed op hun Instagram-accounts. Ze vragen aandacht voor het huiselijk geweld waarvan vrouwen door het hele land slachtoffer van zijn. Onder de hashtag #IDidntWantToDie strijden ze voor een wet die daders harder aanpakt. Die komen er nu vaak met een boete vanaf.

De actie werd gestart door twee bekende Russische activisten: Alena Popova en Alexandra Mitroshina. De vrouwen startten een petitie, die inmiddels door ruim 650.000 mensen is ondertekend. Ook volgden ruim tienduizend vrouwen hun voorbeeld door een foto op Instagram te plaatsen, ondertekend met de hashtag en soms een persoonlijk verhaal.

Xenia uit Moskou is een van die vrouwen. Naast de foto, waar ze in tranen op staat, vertelt ze hoe ze al op jonge leeftijd in aanraking kwam met huiselijk geweld. "Niet in mijn gezin, mijn ouders zijn er altijd op tegen geweest. Maar een schoolvriendin moest samen met haar moeder vluchten voor haar agressieve vader. Na de scheiding schuilden ze bij ons. Hij heeft haar moeder anderhalf jaar achterna gezeten."

Op latere leeftijd brak Xenia's ex-vriend haar ribben uit jaloezie. "Een dag lang sloot hij me op in huis. Gelukkig kon ik ontsnappen via het balkon van de buren, maar het was een hel."

Een epidemie, zo noemt Xenia het huiselijk geweld in Rusland. "Het is heel eng. In sommige gezinnen worden kinderen al vanaf jonge leeftijd geslagen. Soms eindigt het in een horrorverhaal." De huidige wetgeving vindt ze "veel te mild" om slachtoffers goed te beschermen. "Integendeel, de daders komen er beter vanaf. Die zijn niet bang dat ze verantwoordelijk worden gehouden voor hun misdrijf. De politie komt toch pas in actie als het te laat is."

Ook de 31-jarige Yana uit Vornezh, een stad ten zuiden van Moskou, doet mee aan de actie. Toch is ze er sceptisch over, omdat de actie volgens haar de kwetsbaarste vrouwen niet bereikt. "Instagram wordt voornamelijk gebruikt door rijkere mensen. De vrouwen die zich uitspreken, zijn meestal succesvol. Veel van hen zijn zelf geen slachtoffer."

Naast de figuurlijke afstand is er vaak ook letterlijk veel afstand tussen de meest kwetsbare groep en de vrouwen die met nepbloed op sociale media te zien zijn. "Een mishandelde vrouw in een afgelegen Siberisch dorpje weet niet dat een blogger met een miljoen volgers een kritische bericht plaatst. Of dat er een persconferentie in Sint Petersburg is, waarin het probleem wordt besproken." Buiten de steden is de televisie de belangrijkste informatiebron, vertelt Yana, "maar op overheidszenders wordt niet veel verteld over deze actie."

Xenia beaamt dat. "Als ieder slachtoffer nu op zou staan, zou er veel veranderen", denkt ze. "Maar veel vrouwen weten niet eens dat de beweging aan de gang is."

Toch blijven beide vrouwen achter de actie staan. "Als de wet verandert, geldt dat voor heel Rusland", zegt Xenia. "Dus het geeft ook bescherming aan degenen die er niet van af weten." Zo'n wetsverandering is nog ver weg, erkent ze. "Maar dit is toch de eerste stap."