Overkapping tegen grafietregens in Wijk aan Zee

Op het terrein van Tata Steel in IJmuiden begint vandaag de bouw van een 'grafiethal'. De enorme overkapping met afzuiginstallatie moet voorkomen dat er opnieuw grafietregens ontstaan in Wijk aan Zee en omgeving. De afgelopen jaren klaagden bewoners van het dorp regelmatig over een zwarte, soms kleverige substantie in hun tuinen en huizen.

De overlast van grafietregens door het voormalige Hoogovens gaat tientallen jaren terug. Grafiet komt vrij bij het opwerken en onder bijzonder hoge temperaturen smelten van ruwe ijzererts tot staal. Het kan dan in de vorm van een zwarte, glinsterende stofwolk over honderden meters neerdwarrelen op scholen, huizen, tuinen en auto's.

Extra zorg is er omdat die stofwolk mogelijk ook andere restproducten zoals zink, vanadium, lood, nikkel, koper en chroom zou kunnen bevatten.

'Een noodkreet, een ernstig signaal'

Vorig najaar ging het helemaal mis. Het bedrijf dat voor Tata Steel de grafiet moet verwerken, overtrad in zes dagen tijd vier keer de regels die er voor de maximale uitstoot gelden. De provincie Noord-Holland dreigde met hoge dwangsommen. Wanhopige bewoners van Wijk aan Zee riepen premier Rutte in een paginagrote krantenadvertentie op om langs te komen. Rutte sprak in een reactie over "een noodkreet; een ernstig signaal", maar voelde niets voor ingrijpen of een bezoek.

Intussen kwam Tata Steel zelf in actie. Het bedrijf schroefde de productie van ruw ijzer terug. Ook kwam er een grafietalarm: een sms'je of whatsapp-berichtje aan alle omwonenden bij het vrijkomen van een stofwolk. "Een bedrijf als Tata Steel mag de buurman niet onder het stof zetten", aldus een van de Nederlandse directeuren.

Blijvende oplossing

Op 2 maart werd zo'n grafietalarm verstuurd. "Helaas is zojuist grafiet vrijgekomen. In Wijk aan Zee ondervindt u mogelijk hinder. Onze excuses hiervoor. We werken hard aan een blijvende oplossing", aldus Tata in het sms'je.

Die blijvende oplossing lijkt er te komen, nu het verwerkingsbedrijf wordt overkapt. De hal moet in de loop van volgend jaar klaar zijn. Een bewoner van Wijk aan Zee kan niet wachten tot de overlast stopt. "Ik hoop dat er een eind aan komt", zegt hij bij NH Nieuws. "Het is vreselijk dat als je in het duinlandschap woont en je je auto gitzwart terugvindt. Dat als je de ramen ging lappen, je eerst met speciaal spul die rommel moest weghalen. Dat is nog niet normaal?"

De GGD Kennemerland doet samen met het RIVM onderzoek naar de gevolgen voor de volksgezondheid van de grafietregens. De eerste resultaten daarvan worden over "uiterlijk een maand" verwacht.