Griekenland staat financieel weer op eigen benen, en nu?
Precies om middernacht was het zover: Griekenland heeft na acht jaar het steunprogramma verlaten. Het land staat financieel weer op eigen benen, zoals het heet. De gevreesde grexit is uitgebleven, de overheidsfinanciën zijn op orde en volgens de laatste cijfers groeit de Griekse economie met 2 procent. Is alle ellende voor de Grieken nu voorbij?
Niet helemaal. De Griekse economie is sinds 2010 met ruim een kwart gekrompen, lonen en pensioenen werden flink gekort en duizenden grote en kleine bedrijven gingen failliet. Griekenland kampt nog altijd met de hoogste werkloosheid in de eurozone; een op de vijf Grieken is werkloos.
De Griekse banken zijn uitermate zwak en kunnen bedrijven die willen investeren nauwelijks ondersteunen. Bijna de helft van de leningen staan in de boeken als 'slechte leningen' waar al lange tijd geen rente of aflossing op binnenkomt. De Griekse economie groeit wel, maar in het huidige tempo duurt het nog vele, vele jaren voordat het gigantische verlies is goedgemaakt.
Vrijheid beperkt
Bovendien is Athene niet helemaal af van zijn Europese geldschieters. Er zijn voor de komende tientallen jaren strikte afspraken over de begrotingsruimte: Griekenland moet tot 2060 een primair begrotingsoverschot houden van gemiddeld 2.2 procent. Dat betekent dat de Griekse staat, exclusief rente en aflossing van de schuld, jaar in jaar uit nauwelijks bewegingsruimte heeft voor nieuwe uitgaven.
De vraag is natuurlijk of de Grieken zich aan die afspraken kunnen en willen houden. De afgelopen jaren kenmerkten zich door continue ruzies tussen opeenvolgende Griekse regeringen en de internationale geldschieters. Europa wist Athene steeds op de knieën te krijgen door een nieuwe lening achter te houden, tot er weer nieuwe harde beloftes lagen voor hervormingen en bezuinigingen. Waarna Europa alsnog met geld over de brug kwam. Maar die stok achter de deur is nu weg.
Griekenland heeft twee weken geleden de laatste lening van 15 miljard euro gekregen en heeft de komende jaren genoeg geld om het op eigen kracht uit te zingen. Het idee is dat de Grieken daarna door de tucht van de markt gedisciplineerd blijven. Investeerders zullen immers geen geld willen lenen aan een land dat zijn extreem hoge schuld nog verder laat oplopen, is de gedachte in Brussel. Maar of dat in de praktijk zo uitpakt is nog volstrekt onzeker. Internationale investeerders hebben weer vertrouwen in Griekenland, maar dat komt ook omdat ze, na al die jaren crisis, erop vertrouwen dat de andere eurolanden Griekenland uiteindelijk altijd te hulp zullen schieten.
Verkiezingen
Volgend jaar zijn er weer verkiezingen in Griekenland. De linkse premier Tsipras staat in de peilingen flink achter op zijn conservatieve tegenspeler Kyriakos Mitsotakis. De komende maanden moet blijken hoe Tsipras met de herwonnen vrijheid omgaat. Want Griekenland staat dan wel op eigen benen, elke stap zal door de Europese partners met argusogen worden gevolgd.
