Na Klimaatakkoord-toeschouwer, wordt Wiebes deelnemer

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Zo'n beetje heel Nederland heeft minister Wiebes van Economische Zaken aan verschillende onderhandelingstafels gezet om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. Van Shell tot Greenpeace, van de ANWB tot de Vereniging van Elektrische Rijders. De minister zelf bleef grotendeels op de achtergrond.

Over de verduurzaming van onze huizen zijn concrete afspraken gemaakt. Net als over het overstappen van kolen en gas op zon en wind voor de productie van onze elektriciteit. Maar de verduurzaming van de industrie en alles wat te maken heeft met verkeer en vervoer lijkt te blijven steken in mogelijke oplossingen zonder concrete afspraken. De overheid zal nu nadrukkelijker mee moeten gaan onderhandelen om de betrokken partijen die nog niet zelfstandig tot oplossingen zijn gekomen een handje te helpen.

Bekijk hieronder hoe het Klimaatakkoord tot stand kwam:

Zo wil de industrie een miljard euro subsidie van de overheid voor duurzame investeringen die niet direct terugverdiend worden, en nog eens 300 miljoen euro voor onderzoek naar nieuwe productietechnieken. Ook voor het stimuleren van elektrische auto's, extra spoor en fietspaden is geld nodig. Naast geld is er op tal van punten nieuwe regelgeving nodig en aanpassingen van het belastingstelsel. Daar hebben de partijen die aan tafel zitten formeel niets over te zeggen.

Grootste vervuilers

Het kabinet en de Tweede Kamer moeten bepalen of ze bereid zijn om partijen financieel tegemoet te komen en hoeveel dan. En of het wenselijk is om aan de knoppen van het belastingstelsel te draaien om bepaalde doelen te bereiken. Dat geldt ook voor aanpassing van wet- en regelgeving om verduurzaming af te dwingen bij burgers en bedrijven.

Zodra de industrie een akkoord met de overheid heeft, kan het overigens heel snel gaan. Een theoretisch voorbeeld: mocht Tata Steel in IJmuiden met nieuwe technieken de CO2-uitstoot halveren, dan levert dat net zoveel op als alle afspraken om twee miljoen huizen te verduurzamen. Een akkoord met de 12 grootste vervuilers is bovendien stukken overzichtelijker dan het overleg dat wethouders in gemeenten moeten gaan voeren met honderdduizenden kritische burgers. De plannen voor huizen en gebouwen zijn concreter, maar de uitvoering is stukken ingewikkelder.

Linksom of rechtsom

De voorzitter van het overkoepelende klimaatberaad, Ed Nijpels, zal dinsdag de eerste aanzet van een Klimaatakkoord aan de minister presenteren als een halfvol glas. Minister Wiebes weet dat hij na de zomer mee eraan moeten trekken om aan het einde van het jaar een echt akkoord met handtekeningen te hebben. Voordat hij dat doet gaan de planbureaus van het kabinet de hele en halve afspraken doorrekenen.

De plannen en de doorrekening worden in september besproken in een Kamerdebat. Daarna worden de onderhandelingen nog een slag serieuzer, in de wetenschap dat het einddoel in beton gegoten is. Over de CO2-doelstellingen van het kabinet valt namelijk niet te onderhandelen. Linksom of rechtsom moet de uitstoot van CO2 omlaag, via collegiale afspraken of desnoods wettelijke maatregelen.