Beatrix 80: nog altijd zeer geïnteresseerd, levendig en toegankelijk

• Karin Alberts en Kysia Hekster

  verslaggevers Koninklijk Huis

De eerste bloemen en gelukwensen zijn binnen op kasteel Drakensteyn in Lage Vuursche. Vanochtend vroeg meldden de eerste mensen zich al aan de poort. De prinses viert haar tachtigste verjaardag daar vandaag in huiselijke kring, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst, met kinderen en kleinkinderen. Zaterdag geeft ze een feest in het Paleis op de Dam, in besloten kring met familie en vrienden.

Vorige week maandag ontving Beatrix al het eerste verjaardagsboeket, op een symposium in Utrecht van het interreligieuze netwerk In Vrijheid Verbonden. De bloemen waren een tikje prematuur en daarom had het bestuur van tevoren wel even navraag gedaan of de prinses dat wel kon waarderen.

Het mocht. En dus kreeg Beatrix aan het eind van een uur vol lezingen, zang en voordrachten een bloemstuk aangeboden waarin tachtig rode rozen zaten verwerkt.

"Prachtig!", reageerde Beatrix, "u weet hoe graag ik hier kom. En echt niet alleen vanwege de rozen!" Wat niet vooraf was afgestemd: het publiek in de zaal zette spontaan Lang zal ze leven in. Beatrix lachte en liet zich naar de foyer begeleiden waar ze met zeventien mensen met verschillende levensovertuigingen in gesprek ging.

Het bezoek aan Utrecht was een van de twee werkbezoeken die de prinses vorige week aflegde. Drie dagen later maakte prinses Beatrix haar opwachting bij de opening van het Holland Dance Festival in Den Haag.

Daar geen spontane zang of verjaardagscadeaus. Wel dankbare woorden van balletgrootheid Alexandra Radius, bij het in ontvangst nemen van een prijs. "Door de toewijding en erkenning van prinses Beatrix heeft de Nederlandse danskunst de statuur die het verdient."

En ook het volgende bezoek van de 80-jarige prinses staat alweer op de agenda. Volgende week opent ze de tentoonstelling Utopia in Museum Beelden aan Zee. Het lijkt erop dat ze doorwerkt zolang het kan.

De frequentie van Beatrix' openbare optredens neemt wel duidelijk af. In 2017 woonde ze 28 bijeenkomsten bij. In 2014, het jaar na haar abdicatie, waren dat er nog 63.

IJzeren discipline

Volgens schrijfster Jutta Chorus heeft de prinses nog steeds een ijzeren discipline. Die raak je niet zomaar kwijt. Een voorbeeld: als koningin was de donderdag haar vaste beeldhouwdag. En hoewel ze als prinses op alle dagen van de week zou kunnen beeldhouwen, is de donderdag nog steeds haar beeldhouwdag, vertelt Chorus vanavond in het programma dat de NOS uitzendt ter gelegenheid van de verjaardag van de prinses, Beatrix 80.

Historicus Geert Mak zegt daarin dat hij denkt dat Beatrix de overgang van koningin naar prinses als bevrijdend ervaren heeft. "Allerlei plichtplegingen hoefde ze opeens niet meer te doen. De staatsbezoeken bijvoorbeeld, die bereidde ze altijd eindeloos voor. Dat deed ze altijd heel precies. Veel daarvan viel weg en mijn indruk is dat ze dat als een grote opluchting heeft ervaren."

Dominee Klaas van der Kamp kijkt in de foyer van Vredenburg van afstand toe hoe prinses Beatrix geanimeerd staat te praten met de bisschop van Rotterdam. In de tijd dat Van der Kamp nog voorzitter was van het netwerk begeleidde hij de koningin als zij om het jaar de bijeenkomst bezocht.

Ziet hij verschil sinds Beatrix koningin-af is? Van der Kamp: "Er zit iets meer ontspanning in. Dat zie je ook in de zaal, als er wat dingen gebeuren die niet zo in het protocol staan. Die laat ze over zich heen komen en ze straalt uit dat het goed is. Maar door alles heen zit ook gewoon een professionele vrouw die snapt wat haar taak is en hoe belangrijk zij is voor de samenbinding. Want laten we eerlijk zijn: dat al deze mensen hier zijn en dat alle religies op het hoogste niveau vertegenwoordigd zijn, is echt te danken aan haar aanwezigheid."

Ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van de prinses publiceerde de RVD vandaag deze foto's van Beatrix met haar (klein)kinderen bij kasteel Drakensteyn.

Beatrix haalt typefouten uit programmaboekje

Artistiek directeur Samuel Wuersten van het Holland Dance Festival ziet niet zoveel verschil tussen koningin Beatrix en prinses Beatrix. "Ik denk dat wij vooral hebben moeten wennen om bijvoorbeeld geen majesteit meer te zeggen. Maar ook als prinses is Beatrix nog altijd zeer geïnteresseerd, heel levendig en toegankelijk. Wel natuurlijk met dat respect dat ze afdwingt door haar positie. Wat ik zelf zo bijzonder vind, is dat zij nu al zo lang dit land begeleidt. Dat iemand zich zo lang ontfermt en zich dag en nacht met een land bezighoudt, dat kom je toch zelden tegen."

Lachend: "Het zal niet de eerste keer zijn dat ze mij bij binnenkomst meteen confronteert met de typefouten in het programmaboekje."