Deporteren, uitpraten of zwijgen? Buurlanden over de Rohingya-crisis
Ze mogen hun dorpen niet verlaten, leven in getto's en bestaan op papier niet. Het Rohingya-volk in Myanmar leeft volgens Amnesty International onder een apartheidsregime. Het rapport dat vandaag verscheen, is het zoveelste over de schrijnende situatie voor de moslimminderheid, waarvan er 600.000 het land zijn ontvlucht.
Met het groeiende bewijs over platgebrande dorpen en slachtpartijen zwelt de kritiek vanuit de Verenigde Naties op de Myanmarese leider Aung San Suu Kyi aan. Hoe staan de buurlanden van Myanmar in deze gevoelige kwestie?
Van de Indiase premier Modi hoeven de Rohingya weinig hulp te verwachten. "Vanaf het begin van deze crisis was duidelijk dat deze minderheid in India niet welkom is", zegt Susanne Kamerling van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij onderzoekt het buitenlands beleid van India en China.
Sinds de vluchtelingenstroom eind augustus op gang kwam, staken zo'n 40.000 Rohingya de grens met India over. De regering in New Delhi ziet ze als illegale immigranten en als een bedreiging voor de nationale veiligheid vanwege mogelijke banden met terroristische organisaties. Daarom probeert India de tienduizenden moslims te deporteren, ze moeten terug naar Myanmar.
Critici wijzen erop dat vluchtende Tibetanen in de jaren '60 in India juist met open armen werden ontvangen. Ze verwijten Modi's partij, de BJP, de Hindoemeerderheid in het land voor te trekken. "De president heeft een slechte reputatie als het gaat om de bescherming van moslimminderheden", zegt Kamerling.
Modi erkent wel dat er een humanitair probleem is in de deelstaat Rakhine, waar het volk leeft in Myanmar. Dat zei hij in september tegen de Myanmarese president Htin Kyaw tijdens een bezoek aan het buurland. "Maar het veiligheidsrisico werd veel meer benadrukt dan het humanitaire aspect."
China presenteerde maandag een driestappenplan om de crisis in Myanmar aan te pakken. Zuidoost-Aziëcorrespondent Michel Maas beschrijft het als: een staakt-het-vuren, praten over een oplossing voor de korte termijn en daarna een voor de lange termijn. "Ja, daar kom je niet veel verder mee."
Kamerling vindt het opvallend dat de Aziatische grootmacht überhaupt met zo'n voorstel komt. Traditioneel gezien zou Peking zich er niet mee bemoeien, omdat het een interne zaak is voor Myanmar. "Ik denk dat China een poging doet regionaal leiderschap te tonen." Daarnaast spelen economische belangen een grote rol. China investeert voor miljarden euro's in Myanmar.
Volgens Maas zijn Thailand en Singapore daarnaast de grootste investeerders in het opkomende Myanmar. "Het is een markt van 50 miljoen mensen, daar wil iedereen aan deelnemen. Thailand heeft enorme belangen en gaat de toch al bekoelde relatie niet verder op het spel zetten. Te veel kritiek leveren zou geld gaan kosten."
De Myanmarezen roepen: jullie begrijpen het niet, de Rohingya's zijn juist de boeven.
De ASEAN, zeg maar de Europese Unie van zuidelijk Azië, heeft sowieso niet snel openlijk kritiek op leden. Het is een ongeschreven regel, legt correspondent Maas uit. "Je bemoeit je niet met andermans interne aangelegenheid, dat is hier de houding."
China stemde vorige week dan ook niet in met een VN-resolutie over de crisis in Rakhine. Het voorstel was Myanmar op te roepen zijn militaire campagne tegen de Rohingya te staken en de minderheid burgerrechten te geven. China stemde tegen, net als Vietnam en Laos, ook een buurland van Myanmar.
Bangladesh heeft het meeste belang bij een oplossing. Ruim een half miljoen vluchtelingen staken de laatste maanden de grens met dat land over vanuit Rakhine. "De minister van Buitenlandse Zaken van de VS, China, Zweden, Duitsland en de vicevoorzitter van de Europese Commissie: aan iedereen wordt gevraagd of ze druk willen uitoefenen op Myanmar", zegt Maas.
Leider Aung San Suu Kyi houdt intussen haar poot stijf. Voor Myanmar zijn de Rohingya historisch gezien illegalen uit Bangladesh. Ze worden dan ook Bengali genoemd, het woord Rohingya is uit den boze. "De Myanmarezen roepen: jullie begrijpen het niet. Het is juist andersom, de Rohingya's zijn de boeven", zegt de correspondent.
"En hoe meer kritiek er vanuit het buitenland komt, hoe minder ze zich daar iets van aantrekken."
