Hoe Duitsland koos, in vijf getallen
De Duitse verkiezingen hebben veel veranderd aan het politieke landschap van de buren. Het is meer versplinterd, links heeft aan grootte (en dus aan invloed) ingeboet en een nieuwe partij heeft zijn intrede gedaan: de Alternative für Deutschland (AfD). Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog zit er een partij die rechtser is dan de CDU/CSU van Merkel in het parlement. Hoe is dat zo gekomen en wat heeft het voor gevolgen? Vijf getallen die daar licht op werpen.
49 procent
...van alle stemmers geeft aan dat de AfD beter dan andere partijen begrepen heeft dat de kiezer zich onveilig voelt. 46 procent maakt zich zorgen over de invloed van de islam in de samenleving. Van de AfD-stemmers vindt zelfs 99 procent dit.
Ook onder niet-AfD-stemmers leeft het gevoel dat de partijen in het midden van het politieke spectrum niet genoeg hebben geluisterd naar de angst van mensen voor verlies van inkomen en van identiteit. Ook zeggen veel kiezers dat er niet genoeg is gedebatteerd over de grote veranderingen die de Duitse samenleving ondergaat.
93 zetels
...heeft de AfD nu in het parlement. Het waren er eigenlijk 94, maar scheidend partijvoorzitter Frauke Petry verlaat de partij en gaat als eenmansfractie door. Het is nog niet duidelijk of zich meer AfD'ers bij haar aan gaan sluiten, maar de toon van onderlinge strijd is gezet. Ook tijdens de debatten wordt veel vuurwerk verwacht.
Maar eerst moet de AfD nog een plek vinden in het parlement, want geen enkele partij wil naast hen zitten. Traditioneel is de Bondsdag naar politieke gezindheid ingedeeld. De AfD zou eigenlijk rechts van CDU/CSU moeten zitten, maar dat betekent dat ze naast het kabinetsvak terecht komen en dat wordt gezien als een probleem. Er wordt nog naar een oplossing gezocht.
19,2 procent
...is het resultaat van de AfD in het Beierse kiesdistrict Deggendorf aan de grens met Oostenrijk. Het laat zien dat de AfD haar overwinning niet alleen aan kiezers uit het voormalige Oost-Duitsland te danken heeft. Ook in het zuiden heeft de partij enorm goed gescoord, ten koste van Merkels zusterpartij CSU. Die is weliswaar nog wel overal de grootste, maar worden in veel kiesdistricten gevolgd door de AfD als tweede sterke partij. Ook hier zijn de zorgen over asielzoekers de verklaring voor het resultaat.
De leider van de CSU, Horst Seehofer, is door deze uitslag erg onder druk komen staan. Hij zal daarom geen strobreed toegeven in coalitie-onderhandelingen, vooral niet op het vlak het vluchtelingenbeleid.
Onder de 30
Bij kiezers onder de 30 zie je een andere uitkomst dan bij de andere leeftijdsgroepen. De AfD is bij deze groep een stuk minder populair: met 4,9 procent staan ze op de zesde en laatste plek. Daarvoor staan die Linke met 10,1 procent, de FDP met 13,5, die Grüne met 14,6, de SPD met 20,9. CDU/CSU is met 32,8% ook onder jongeren de sterkste partij.
Door een verrassende campagne van de FDP, met lijsttrekker Christian Lindner in mooi gemonteerde persoonlijke filmpjes op Facebook, is het aandeel jonge kiezers dat op de FDP heeft gestemd toegenomen.
709
...bondsdagzetels heeft het Duitse parlement sinds zondag, het hoogste aantal ooit, meer dan in Noord-Korea. Dat het aantal zetels flexibel is, heeft te maken met het Duitse kiessysteem van voorkeurskandidaten en representatieve vertegenwoordiging. Als er meer voorkeurskandidaten van een partij worden gekozen dan die partij aan zetels heeft gewonnen, krijgen zij zetels erbij en krijgen alle andere partijen ook extra zetels om de verdeling weer in balans te brengen.
De angst is dat het grote aantal parlementsleden de werking van het parlement in de weg gaat zitten. Tegen de website Politico zei een expert: "Het is maar de vraag of het nog kan functioneren met zoveel mensen. Commissies bijvoorbeeld, daarvan is bewezen dat ze bij een bepaalde grootte gewoon niet meer kunnen werken."
