Participatiesamenleving: van preventieteam tot boodschappendienst
Heeft de participatiesamenleving de initiatieven opgeleverd die het kabinet-Rutte II voor ogen had, toen dat het woord vier jaar geleden bij een groot publiek introduceerde? De NOS onderzocht deze zomer hoe Nederland ervoor staat na vier jaar 'doe-het-zelven'.
Vijf opvallende reacties uit onze enquête beschrijven we hieronder. Maar we willen graag nog meer reacties: wil jij je ervaringen met de participatiesamenleving ook delen? Vul dan hier onze online vragenlijst in.
'Computerproblemen? Bel de buurttelefoon'
Wie? Kitty Hesen van Zorgsamenbuurten Eindhoven
Wat? Bijeenkomsten en hulp voor 60-plussers
Kitty Hesen noemt haar project ook wel een "rijdende trein": vrijwilligers kunnen in- en uitstappen wanneer ze willen, zonder verplichtingen. In 2012 begon ze samen met een buurvrouw bijeenkomsten te organiseren voor 60-plussers. "We hadden geen plan, maar zijn gewoon begonnen."
Inmiddels is er een eigen buurthuiskamer waar van alles gebeurt: van een boekenclub of cursus Frans tot bewegingsuurtjes. "Ook hebben we van iemand een telefoon gekregen, die we gebruiken als buurttelefoon", vertelt ze.
"Elke week is er een vrijwilliger met telefoondienst. Buurtbewoners kunnen bellen als ze bijvoorbeeld computerproblemen hebben of iemand zoeken die met hen naar de dokter kan. De vrijwilliger checkt dan op een lijst welke actieve buurtgenoot hen het beste kan helpen. Dat is een enorm succes."
'De gemeente was bang dat we een knokploeg zouden worden'
Wie? Harry Siemers van Burger Preventie Team Ter Apel
Wat? Na het sluiten van het politiebureau besloten dorpsgenoten om zelf te gaan surveilleren.
"Bij ons in het dorp staat het grootste aanmeldcentrum voor asielzoekers van Nederland," zegt Harrie Siemers, "en daar komen niet alleen oorlogsvluchtelingen op af."
Zijn Burger Preventie Team (BPT) was ervan overtuigd dat het aantal woninginbraken en winkeldiefstallen flink was toegenomen, hoewel dat niet meteen terugkwam in de cijfers. Een groep dorpsgenoten ging surveilleren en droeg winkeldieven en inbrekers over aan de politie.
In het begin was de gemeente enthousiast over het team en kreeg het BPT 5000 euro voor uniformen. Maar al gauw sloeg de stemming om. "Ze waren bang dat we een knokploeg zouden worden en hebben alles gedaan om ons tegen te werken", aldus Siemers.
"Nu het politiebureau van Ter Apel weer open is, zijn er beveiligers in winkels en in de bus." Siemers ziet daarin zijn gelijk bevestigd, maar is niet tevreden. "De grootste vijanden zijn niet de boeven, maar de ambtenaren", schrijft hij in een reactie op de NOS-enquête.
De Friezen in onderstaande video redden woningen van de sloop door een complex met 25 seniorenwoningen over te nemen van de woningcorporatie. "Iedereen kan het", zegt de initiatiefnemer. "Maar zoiets kun je niet alleen."
'Een woonkamer voor heel Wageningen'
Wie? Tutku Yuksel van Thuis Wageningen
Wat? Activiteiten voor studenten en andere Wageningers
'THUIS' is een gemeenschappelijke 'woonkamer' voor heel Wageningen in het centrum van de stad, in een pand waar voorheen een ouderencentrum was gevestigd. Het project THUIS Wageningen wil studenten in contact brengen met mensen uit de buurt. En dat is gelukt. "Studenten wilden een spelletjesavond organiseren in onze THUIS-woonkamer", vertelt Tutku Yuksel.
"Wij vroegen wat zij op hun beurt dan voor de buurt zouden kunnen doen. Nu hebben we een spelletjesavond voor studenten én ouderen uit de buurt. Taalles voor internationale studenten én voor vluchtelingen. En nog veel meer."
Het is bedacht door twee inwoners van Wageningen. Tutku Yuksel: "In het begin deden we veel zelf, maar nu geven we mensen veel verantwoordelijkheid. En mensen vinden het leuk om zelf activiteiten te organiseren. Dé tip: vraag anderen om een tegenprestatie."
'De gemeente heeft me bestolen'
Wie? Mira de Vries van repaircafé Middelburg
Wat? Gratis bijeenkomsten waar vrijwilligers kapotte spullen van buurtbewoners repareren
Mira de Vries runde drie jaar lang een goed bezocht repaircafé in Middelburg. Maar ze wilde méér: kapotte spullen ophalen bij mensen thuis, zodat ook mensen die minder mobiel zijn hun spullen kunnen laten repareren. Ze vroeg de Rabobank om haar te sponsoren en kreeg 2250 euro voor een bakfiets. Omdat het repaircafé nog geen stichting was, bracht ze het geld onder bij een welzijnsorganisatie van de gemeente. Maar een bakfiets heeft ze nooit gezien.
De welzijnsorganisatie vond volgens haar een andere bestemming voor het geld: een ander repaircafé kreeg een donatie. "Ze hebben me niet gesteund, ze hebben me bestolen", zegt ze. Haar advies: "Zorg dat je je geld niet bij een ander onderbrengt." De gemeente Middelburg zegt zich niet in het verhaal te herkennen.
'Boodschappendienst en klusdienst voor 20 euro per jaar'
Wie? Sonja van Melis van Zorgcoöperatie Schaijk
Wat? Diensten om kwetsbare mensen zo lang mogelijk zelfstandig in het dorp te laten wonen
De burenhulp in het Brabantse dorp Schaijk is zó goed georganiseerd dat het soms een professionele organisatie lijkt. Leden betalen 20 euro per jaar en kunnen daarvoor gebruikmaken van bijvoorbeeld een boodschappendienst, vervoersdienst en klusdienst. Die worden allemaal gerund door vrijwilligers. De gemeente en de wijkverpleegkundige nemen de coöperatie serieus en verwijzen ernaar door. Dat is mooi, maar het is ook een valkuil, volgens Van Melis.
"De gemeente probeert ons steeds meer taken in de schoenen te schuiven." Vandaar haar tip: "Er zijn zo veel initiatieven met dezelfde issues. Ga bij ze langs en leer van elkaar. Zo hebben wij geleerd om bij iedere nieuwe afspraak met de gemeente een evaluatieperiode af te spreken."
