Muur tussen Texas en Mexico? 'Mijn achtertuin lijkt een gevangenis'

• Jet Mok

  redacteur Buitenland

Wie door de doodstille straatjes van Los Ebanos in de Amerikaanse staat Texas loopt, waant zich in Mexico. De paar bewoners die thuis zijn spreken nauwelijks Engels. Het is 35 graden en de lucht trilt boven de veelal onverharde wegen. Overal blaffen honden. Op de goed onderhouden begraafplaats aan de rand van het dorpje staan fleurige bloemen bij de witte graven. Op de grafstenen uitsluitend Spaanse namen.

De enige auto die door het dorp rijdt is van de grensbewaker. Elke paar minuten doet hij zijn ronde. Aan drie kanten van het dorp stroomt de Rio Grande en aan de andere kant van het water ligt Mexico.

Bewoners hier voelen zich verbonden met de regio. Ze wonen in wat nu Texas is, maar wat ooit onderdeel was van Mexico. Het land waarop hun huizen staan, is vaak al vele honderden jaren in het bezit van de familie.

Dat vertelt ook Yvette Salines. Haar oma woont in Los Ebanos en zelf kwam ze er elke zondag. Ze ging er naar de kerk en bracht er lange landerige middagen door.

Eerder dit jaar kreeg haar familie een brief van de Amerikaanse overheid. Want dé verkiezingsbelofte van Trump was de big beautiful border wall tussen Mexico en Amerika. En als het aan de overheid ligt, gaat die muur dwars over het land van de familie Salines.

"Ze boden 2900 dollar voor onze grond. Een belediging", zegt Salines fel. "Voor ons is dit land onbetaalbaar. We zijn niet rijk, dit is alles wat we hebben en het is al honderden jaren onderdeel van de familiegeschiedenis."

Efren Olivares kent meer mensen die de brief op de deurmat kregen. Hij is directeur Civil Rights Litigation Organization, een groep advocaten die juridische bijstand verleent aan mensen in het gebied. Zijn kantoortje zit in een klein winkelcentrum, vlakbij Los Ebanos.

"Bij een dokter die bij de grens woont, moest en zou de muur dwars over haar land lopen. Het stuk tussen de muur en de rivier zou daarmee onbruikbaar zijn." Ook bij haar was de grond sinds het jaar 1700 in de familie. En wat kreeg ze aangeboden? Olivares lacht schamper: "honderd dollar".

Rechtszaak

En dus tekende Olivares namens haar beroep aan. "De muur kwam er, daar was niks meer aan te doen. Maar ze kreeg uiteindelijk 65.000 dollar voor de grond én er kwam een deur in de muur, zodat ze nog naar de rivier kon."

Veel mensen weten niet dat ze kunnen onderhandelen over het bod van de overheid, merkt Olivares. "Wij gaan nu de grensdorpen in en vertellen: je hoeft het bod niet te accepteren." Hij vindt de muur sowieso een slecht idee, want het zal niet helpen tegen illegale immigratie of het smokkelen van drugs.

"In het oude China werkte een muur misschien, maar het is 2017!" Volgens hem zijn drones, warmte sensoren en camera's een stuk goedkoper en effectiever. Hij vult aan: "De meeste immigranten steken niet eens de rivier over. Die vliegen legaal Amerika in en blijven dan."

En de drugs dan? Daarover kan Jose Palomino meepraten. Want in zijn tuin stáát al een muur. Die werd er onder president George W. Bush gezet. "Ze gooien de drugs er gewoon overheen", zegt ie, terwijl hij op het bouwsel, midden in z'n achtertuin wijst. "Ik hoor het 's nachts met grote ploffen vallen."

'En nu staat hier een muur'

Op de betonblokken van zo'n anderhalve meter hoog, staan metalen pilaren. Als Palomino op z'n tenen staat, kan hij de rest zien van wat ooit zijn achtertuin was. "Die eiken daar zijn geplant door mijn vader. Even verderop voetbalden mijn broers en ik en daar, in de verte, gingen we altijd zwemmen in de Rio Grande." Hij zucht en leunt tegen de blokken beton. "En nu staat hier een muur."

Voor mensen die nu de brieven krijgen van de overheid heeft ie maar één tip: regel een goede advocaat. "Waarschijnlijk komt die muur er wel. Maar laat ze er maar voor betalen, mij hebben ze erin geluisd." Hij zou een paar honderd dollar krijgen, maar zegt nooit iets te hebben gezien. "En dit is nu mijn tuin."

Palomino loopt richting zijn huis. Hij draait zich nog één keer om. "Boeven laten zich niet tegenhouden. Die komen het land wel in. Maar ik kan er niet meer uit. Het is een gevangenis. In mijn achtertuin."