Mexicanen zijn kwaad, maar wat kunnen ze doen tegen Trumps muur?
De Mexicanen zijn laaiend. Dat Trump een muur langs hun grens wil was duidelijk, maar dat hij een decreet voor de bouw tekent precies op de dag dat de Mexicaanse minister van Buitenlandse zaken te gast is, zien ze als een diplomatieke klap in het gezicht. De Mexicaanse president Peña Nieto staat onder grote druk om zijn eigen bezoek aan Washington volgende week af te zeggen.
Peña Nieto kan beter thuisblijven, twittert journalist Esteban Illades. "Dat de president zijn reis naar de VS na alles wat er is gebeurd niet afzegt, grenst aan plichtsverzuim." Volgens een voormalig Mexicaans presidentskandidaat is het niet laten doorgaan van het bezoek een 'erezaak' voor Mexico, en een voormalig minister vreest nog meer vernederingen als de president wel gaat.
Trump heeft iets voor elkaar gekregen wat geen enkele Mexicaanse president ooit is gelukt, stelt correspondent Marc Bessems vast in het NOS Radio 1 Journaal: de Mexicanen verenigen. "Ze zijn echt boos. Niemand in Mexico wil die muur, en ze gaan er zeker niet voor betalen."
Dat maakte ook voormalig president Vicente Fox nog eens duidelijk in een tweet.
Maar wat kan Mexico tegen Trumps muur doen? In theorie is er best iets mogelijk. Bessems: "Je kunt van alles verzinnen. Ze zouden Trump echt kunnen gaan treiteren. Ze kunnen allerlei juridische procedures beginnen om de bouw te rekken en daarmee de kosten van de muur op te schroeven. Die kosten wil Trump verhalen op de Mexicanen, maar ze komen toch in eerste instantie voor rekening van de Amerikaanse belastingbetaler."
Zulke rechtszaken kunnen bijvoorbeeld gaan over de grensverdragen die in het verleden door de VS en Mexico zijn gesloten. "Misschien is die muur wel een schending van de afspraken. Daar kun je in ieder geval een rechter naar laten kijken. Of misschien zijn er milieubezwaren. Kortom, je kunt van alles doen om die muur duur te maken en te vertragen."
Mexicanen in de grensstad Tijuana zijn niet onder de indruk van Trumps plan. Hoe hoog de muur ook wordt, er is altijd overheen te komen, zegt een bewoner.
Of de Mexicanen echt gaan dwarsliggen valt te betwijfelen. Het is volgens Bessems niet onwaarschijnlijk dat ze eieren voor hun geld kiezen. "Ze kunnen misschien beter pragmatisch blijven. Die muur is voor de Mexicanen heel irritant, maar veel belangrijker zijn de economische belangen."
Sinds Mexico, de VS en Canada in 1994 het vrijhandelsverdrag NAFTA tekenden, is de Mexicaanse economie sterk afhankelijk van de noorderburen. Bijna 80 procent van de export gaat naar de VS. Dat heeft Mexico veel banen opgeleverd. Trump wil een deel van die banen terughalen naar de VS.
In november maakte Bessems een reportage in de Mexicaanse stad Tijuana, waar veel Mexicanen in onzekerheid leven.
Somberder
De Mexicanen schrokken toen Trump tijdens de verkiezingen riep dat hij het Noord-Amerikaanse handelsverdrag wil hervormen of zelfs wil opschorten, zegt Bessems. Alleen al het idee dat het verdrag gevaar loopt, schaadt de Mexicaanse economie. De peso is nu al flink gedaald ten opzichte van de dollar.
"Maar het heeft ook iets van trots losgemaakt in Mexico, vanwege de enorme belangen die ook aan de Amerikaanse zijde spelen. De miljoenen banen en de goedkope producten die nu in de VS worden aangeboden, omdat ze door goedkope Mexicaanse werknemers zijn gemaakt."
Daarom blijven de Mexicanen hopen op het zakeninstinct van Trump. "Ze gaan ervan uit dat Trump NAFTA niet zomaar zal afschaffen vanwege de gevolgen die het ook voor de VS heeft. Maar ze zijn bezorgd en somberder dan een paar maanden geleden."
