Giro555: dweilen met de kraan open, of opmaat naar oplossingen?

• Bart Audenaert

  Redacteur Online

Vandaag staat in het teken van Giro555, de landelijke hulpactie om hongersnood in Somalië, Zuid-Soedan, Jemen en Noordoost-Nigeria te bestrijden. De actie oogst veel lof, maar ook kritiek, bijvoorbeeld van mensen die vinden dat de actie 'dweilen met de kraan open' is. Afrikaanse landen kampen vaker met droogte en hongersnood; ook in 2011 was er een grote inzamelingsactie.

"Als je soms de terugval ziet, dan is dat heel frustrerend", zegt Giro555-actievoorzitter Farah Karimi. Maar hulporganisaties proberen wel degelijk structurele oplossingen te bieden, benadrukt ze. Zo zitten er ook ontwikkelingsorganisaties, zoals Oxfam Novib, achter Giro555, zegt Karimi. "Die werken ook aan structurele oplossingen, zoals landbouwprojecten en programma's rond klimaatverandering."

Waar heeft de droogte in Afrika het hardst toegeslagen?

Kennis overdragen is volgens haar heel belangrijk. "Mensen weten dan dat het klimaat verandert ten opzichte van vroeger, dat het minder voorspelbaar is. Neem regenseizoenen die te laat beginnen of juist te vroeg eindigen. Dat heeft bijvoorbeeld grote gevolgen voor de manier waarop je landbouw bedrijft."

Ze benadrukt dat hulporganisaties de problemen niet in hun eentje kunnen aanpakken. "We hebben ook overheden nodig. En daarom is het treurig dat er de afgelopen jaren is bezuinigd op structurele ontwikkelingshulp, terwijl Nederland daarin altijd voorop liep."

Karimi is optimistisch over de toekomst. "Het is goed om te zien dat veel politieke partijen meer willen doen aan ontwikkelingssamenwerking. Ze hebben gezien hoe kortzichtig het is om te bezuinigen op armoedebestrijding en veiligheid elders, want ontwikkeling en veiligheid hier hangen samen met wat er in andere landen gebeurt."

"Je moet zorgen dat mensen uit die enorme kwetsbare positie komen", zegt Merlijn Stoffels van het Rode Kruis. "Zorgen dat conflicten stoppen. We weten uit de geschiedenis dat die uiteindelijk ophouden, en dan moeten we mensen erop voorbereiden om hun leven weer op te pakken."

Op de korte termijn moeten mensen door deze droogteperiode worden geloodst, zegt Stoffels. "Maar er ook voor zorgen dat je mensen krachtiger maakt voor daarna. Dat ze zo'n periode zelf kunnen overleven." Investeren in structurele oplossingen loont daarom, zoals hij vorig jaar in Zimbabwe zag. "Daar konden mensen ondanks waterschaarste gewoon oogsten. Dus het is mogelijk. Maar daar moeten we wel in investeren, want anders blijf je in dezelfde neerwaartse spiraal zitten."

Een ander punt van kritiek is de corruptie waar veel Afrikaanse landen mee kampen. Zo stelt publicist Alphonse Muambi, van origine uit Congo, in de Volkskrant: als je er niet voor zorgt dat in de Afrikaanse landen waar hongersnood dreigt de corruptie en oorlogen worden beëindigd, kun je beter direct stoppen met de Giro555-actie.

Stoffels legt uit dat het geld van bijvoorbeeld het Rode Kruis in Nederland, direct naar hulpverleners van het Rode Kruis in de landen gaat. "We moeten toestemming vragen om hulp te verlenen, maar verder hebben we geen link met overheden. Dat is belangrijk, want we willen zelf bepalen wie er hulp krijgt. Ongeacht afkomst of politieke voorkeur."

Dat geldt ook voor de andere Giro555-organisaties, zegt Farah Karimi. "De hulporganisaties achter deze actie werken allemaal direct in het land of met non-gouvernementele organisaties, dus niet direct met de overheid."

Wat leverden eerdere Giro555-acties op?