'Rembrandts hoeven niet gered te worden van oliesjeiks'

"Het is niet zo dat kunst vastzit in particuliere handen." Madelon Strijbos van TEFAF Maastricht, de belangrijkste kunstbeurs ter wereld, sust de zorgen van minister Bussemaker. Die wil met de aankoop van twee Rembrandts voorkomen dat ze, in de woorden van de minister, "in handen komen van een of andere rijke oliesjeik".

Bussemaker vreest dat het publiek de doeken nooit meer kan zien als ze in vreemde handen komen. Maar Strijbos wijst erop dat particulieren hun kunstwerken vaak uitlenen aan musea. "Ik begrijp heel goed dat het Rijksmuseum deze werken in de collectie wil hebben, maar het is niet zo zwart-wit dat kunst in particuliere handen altijd achter gesloten deuren blijft.”

De aanschaf van de twee portretten van Rembrandt lijkt bijna rond. De Nederlandse Staat stelt 80 miljoen beschikbaar en het Rijksmuseum is bezig de andere 80 miljoen bij elkaar te krijgen.

Strijbos vermoedt dat meer kopers hun zinnen hadden gezet op de schilderijen, die worden verkocht door de Franse familie Rothschild. "We zien particulieren uit Qatar of China steeds meer kunst importeren. In die landen wordt veel geld verdiend en neemt de interesse voor kunst toe.”

Investeerders uit het Midden-Oosten zijn volgens Strijbos minder dan andere kunstbezitters geneigd om hun werken uit te lenen aan Europese musea. Ze snapt dan ook wel dat het Rijksmuseum en de Staat de handen ineengeslagen hebben. "Het is fantastisch dat ze deze kans gepakt hebben."

Oude kunst, zoals een Rembrandt, is een erg goede investering, legt Strijbos uit. "De waarde neemt altijd toe en stijgt gestaag. Zo'n investering is niet riskant."

Particulieren

Veruit het grootste gedeelte van de aankopen op kunstveilingen en bij handelaren komt in handen van particulieren. Dat is al tijden zo. Zo werden Hollandse Meesters begin vorige eeuw vooral aangeschaft door Amerikanen, wat ertoe heeft geleid dat veel van die werken in Amerikaanse musea hangen.

In de jaren 80 kochten kunstliefhebbers in Japan veel impressionistische kunst van onder anderen Monet en Renoir. "Dat leidde tot een heuse kunstbubbel", zegt Strijbos. "Toen de Japanse economie in de jaren 90 instortte, verkocht men die kunst weer aan Europa."