Strafrechtelijk onderzoek MH17: stand van zaken
Het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp met de MH17 is in handen van het Nederlandse Openbaar Ministerie. Het werkt daarbij samen met andere landen die ook veel slachtoffers hadden bij de ramp. Het doel van het onderzoek is onder meer om vast te stellen wie er verantwoordelijk was of waren voor het neerstorten van het vliegtuig.
Dit is een ander onderzoek dan het technisch onderzoek, dat wordt geleid door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Dat onderzoek richt zich puur op het achterhalen van de oorzaak van de crash.
Maandag maakte het OM bekend dat het internationale team getuigen zoekt die mogelijk iets weten over de aanwezigheid van een Buk-raketinstallatie in Oost-Oekraïne. Wat weten we verder over het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp?
Grootste onderzoek ooit
Al snel nadat bekend is geworden dat er veel Nederlandse slachtoffers zijn, stelt het OM een strafrechtelijk onderzoek in. Het onderzoek wordt geleid door tien officieren van justitie en er werken ruim 200 rechercheurs aan de zaak.
Volgens het OM is dit het grootste strafrechtelijke onderzoek in de Nederlandse geschiedenis. De eerste dagen is de rampplek nog niet toegankelijk voor onderzoekers. Het OM gebruikt die dagen om te overleggen met internationale partners in het onderzoek.
In oktober zegt toenmalig minister Timmermans van Buitenlandse Zaken in het tv-programma Pauw dat een van de passagiers een zuurstofmasker droeg. Nabestaanden vragen het OM waarom dit niet eerder naar buiten is gebracht. Het OM voert als reden aan dat de betekenis van het zuurstofmasker nog wordt onderzocht en dat er daarom nog niet over is gecommuniceerd.
Maleisië sluit aan
Pas in december wordt Maleisië volwaardig lid van het onderzoeksteam. Het is niet duidelijk waarom Maleisië, als eigenaar van het neergestorte vliegtuig, zo lang niet heeft meegewerkt aan het onderzoek. Mogelijk had dit te maken met het feit dat Maleisië de doodstraf kent en niet als een democratische rechtsstaat wordt beschouwd. Maleisië sluit nu aan bij het internationale team dat verder bestaat uit Nederland, België, Oekraïne en Australië.
Een paar dagen later zegt de Oekraïense hoofdaanklager van het strafrechtelijk onderzoek dat vlak bij de cockpit een raket is ontploft en dat het toestel daardoor is neergestort. "Er bestaat geen twijfel over dat het een luchtdoelraket was", vertelt hij tegen verslaggever Gert-Jan Dennekamp. De aanklager vermoedt dat de raket is afgeschoten door Russen."We hebben gegevens over de weg die Buk-installaties vanaf de Russische grens aflegden en over de plek waar de raket is gelanceerd. Ik denk eerder dat Rusland bij deze terroristische daad is betrokken dan Oekraïne", zegt hij.
Meer bewijsmateriaal
Nog dezelfde maand zegt het OM dat het veel meer bewijsmateriaal heeft verzameld dan bekend is gemaakt via de media. Dat schrijft hoofdofficier Fred Westerbeke in een brief aan de nabestaanden. Westerbeke is coördinator van het onderzoek. In de brief spreekt hij ook over de mogelijkheid dat het toestel is neergehaald door een Buk-raket, zoals ook de Oekraïense hoofdaanklager al zei. Voor definitieve conclusies is het nog te vroeg, zegt Westerbeke.
De onderzoeksresultaten wijzen in één richting. MH17 is neergehaald door een Buk-raket, die vanaf een Russische installatie is afgevuurd door zeer waarschijnlijk Russische militairen. De Buk-installatie is kort voor de ramp van Rusland naar Oekraïne vervoerd. Dat blijkt onder meer uit verschillende filmpjes die op internet zijn opgedoken. Maar Nederlandse rechercheurs hebben in Oekraïne ook met ooggetuigen gesproken.
In maart 2015 komt RTL met het nieuws dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket. RTL heeft forensisch onderzoek laten doen naar munitiedelen uit de wrakstukken van het toestel. "Ik vond dat het tijd was om zelf eens te gaan kijken wat daar tussen de wrakstukken ligt", zegt verslaggever Jeroen Akkermans, die zelf fragmenten verzamelde. Het OM vindt het nog te vroeg om hier conclusies aan te verbinden.
