Dit is de man achter honderden illegale graffiti-tags in Utrecht

Een man van 26 is verantwoordelijk voor een derde van alle graffiti-tags waarover melding wordt gedaan in de gemeente Utrecht. 97 van de 329 meldingen dit jaar gaan over het woord Fame dat ergens op is gespoten.

Toen we voor een verhaal over graffiti zo veel mogelijk van de honderden Fame-handtekeningen aan het filmen waren, kwamen we de man achter al die vervuiling tegen. Hieronder spreken we hem:

De 40 grootste gemeenten van Nederland zijn bij elkaar jaarlijks honderdduizenden euro's kwijt aan het verwijderen van graffiti. De bedragen per gemeente variëren van 10.000 euro per jaar in Gouda en Emmen tot 200.000 euro in Tilburg en Utrecht. Rotterdam zegt zelfs 800.000 euro kwijt te zijn aan het verwijderen van stickers, posters en graffiti.

Je gemeente is verantwoordelijk voor het schoonmaken van objecten in de openbare ruimte: panden die eigendom zijn van de gemeente, maar ook bruggen en tunnels. Voor het schoonmaken van graffiti naast je voordeur draai je als huiseigenaar vaak zelf op.

En dat is dus wat er aan de hand is in de gemeente Utrecht, zegt een woordvoerder. "Graffiti in deze vorm is vandalisme. Het gebeurt ook niet alleen op gemeentelijke eigendommen, maar ook op bijvoorbeeld schuttingen van bewoners." Op dit moment verwijdert de gemeente graffiti gratis als iemand daar om vraagt.

12 in Oss, 1300+ in Helmond

Ook de gemeente Den Haag biedt een dergelijke regeling aan voor huiseigenaren. Misschien is dat ook de verklaring voor het hoge aantal meldingen: vorig jaar waren dat er iets meer dan 1200. Alleen Helmond kwam hoger uit, met 1350 meldingen.

In die laatste gemeente kunnen particulieren en bedrijven voor 50 tot 100 euro een graffiti-contract afsluiten. De gemeente zorgt er dan voor dat graffiti binnen twee dagen na een melding wordt verwijderd.

Meer dan 1000 meldingen over graffiti is wel uitzonderlijk. Het aantal meldingen per gemeente verschilt. In Oss kwamen vorig jaar maar 12 meldingen binnen, in Almere 24 tegenover meer dan 500 in Den Bosch en Maastricht.

Die aantallen zijn de afgelopen jaren gelijk gebleven, of dalen. In Enschede komen minder meldingen binnen. "Sinds een aantal jaren zetten we niet meer in op meldingen, maar wordt de binnenstad snel en structureel door onze aannemer vrijgehouden van graffiti", zegt woordvoerder Derk Jan Eshuis.

Veruit de meeste gemeenten besteden het verwijderen van graffiti uit. Een aantal laat het doen door medewerkers in dienst, of aan werk-leerbedrijven of sociale werkplaatsen.

Hoe snel dat gebeurt, hangt af van de aard van de tekst. Een aanstootgevende tekst wordt over het algemeen in de 24 uur na de melding verwijderd. Bij andere tags kan het soms maanden duren, omdat er 'periodiek' wordt gecontroleerd.

Lelystad controleert gemeentelijke panden wekelijks, Zwolle gaat verder. "We werken samen met een bedrijf dat iedere dag door de stad rijdt op zoek naar kleine graffiti. Voor tunnels, bruggen en gebouwen wordt iedere vier weken een schouw gehouden."

Sociale veiligheid

Hoe los je het op? Een aantal gemeenten voert een eigen strijd tegen graffiti door budget vrij te maken voor 'legale graffiti' in de openbare ruimte.

Eindhoven bijvoorbeeld. Daar werken ze met de 'Tunnelvisie-aanpak'. De gemeente huurt kunstenaars in om bruggen en tunnels die beklad zijn over te spuiten. "Die kosten blijven beperkt. Bekladding komt daarna bijna niet meer voor, vanwege de erecode in de scene", zegt een woordvoerder van de gemeente Eindhoven.

Bovendien is de gedachte in Eindhoven dat een tunnel die voorzien is van mooie graffiti de sociale veiligheid verbetert. Weggebruikers waarderen de streetart die is aangebracht door professionals meer dan rommelige tags, legt een woordvoerder uit.

In Utrecht hebben ze voorlopig hun handen vol aan de Fame tags, toch staan ze ook daar open voor legale graffiti. Woordvoerder Matthijs Keuning: "Mensen met een goed idee voor een mooie schildering, kunnen dat altijd bij de gemeente indienen."