Afgedankte tenten, slaapzakken, etensresten, pakken wc-papier en opblaasdieren. Je kan het zo gek niet bedenken, of het is achtergelaten op een festival. Ook de maandag na Lowlands zal het campingterrein weer vol liggen met dit soort rotzooi.
Een groot probleem voor meerdaagse festivals, want het opruimen kost veel tijd en geld. Maar voor jutters ligt er genoeg waardevols tussen. Zij komen de dag na zo'n festival naar het terrein om hun auto vol te laden.
"Ik zie dat er op festivals fanatiek gejut wordt", zegt Laura van de Voort van GreenEvents, dat probeert festivals duurzamer te maken. Harde cijfers zijn er niet, maar volgens haar zijn er steeds meer van dit soort festivaljutters.
Dat ziet ze ook bij Solar, waar ze onder andere het jutten coördineert. "Je ziet bijvoorbeeld mensen die een feestje geven en nog wel wat opblaasdieren kunnen gebruiken. Of buurtbewoners die je dan met een grote tas over de camping ziet struinen."
"Ik snap niet dat mensen zo veel laten liggen", zegt Daniëlle Töre. Zij sliep het hele weekend op de camping tijdens Solar. "Als je alles op elk festival laat liggen, kan dat niet goed zijn voor het milieu." Zelf jut ze niet.
Bram Gruitrooij wel, hij staat een eindje verderop met een vriend tentjes in elkaar te vouwen. "We hebben de auto al vol liggen. Voor een volgend festival en ook handig als we gaan kamperen met vrienden binnenkort."
Hij snapt het wel dat mensen veel laten liggen. "Wij kunnen met de auto het terrein op, maar als je met al die spullen weer terug moet zeulen, is dat een aardige bezigheid."
Hoeveel er precies op festivals wordt achtergelaten, is onduidelijk. Op het Britse Glastonbury blijven er naar schatting 5000 tenten, 6500 slaapzakken, 3500 luchtbedden en 2200 stoelen staan en moet er 1650 ton afval worden opgeruimd. Totale opruimkosten: zo'n miljoen euro. Glastonbury heeft drie tot vier keer meer bezoekers dan Lowlands.
Voor het festival zijn al die spullen lastig te recyclen. "Een tent heeft stokken van ijzer, maar is ook deels van stof en plastic", vertelt Laura. "Dat allemaal scheiden, daar is geen beginnen aan."
Daarom wil ze met GreenEvents liever voor gedragsverandering zorgen. "Je kan als festival alleen recyclebaar werken als iedereen zelf netjes alles scheidt. Dat lukt bij nieuwe festivals beter dan bij festivals, die al jaren een weggooicultuur hebben. Bij het Mandala Festival bijvoorbeeld, was er bijna geen afval. Er waren statiegeldbekers, er bleven geen tenten achter, zelfs amper peuken. Omdat er asbakjes uitgedeeld werden."
De jutters zullen waarschijnlijk altijd blijven komen. En hoewel het natuurlijk fijn is voor festivals dat er meer opgeruimd wordt, zorgen ze ook af en toe voor problemen. "Er liggen ook spullen waarvan je niet wilt dat mensen ze meenemen, bijvoorbeeld spullen van de festivals zelf", zegt Laura. "Je wil dus weten wie de mensen zijn die op je terrein dingen meenemen."
Er is dus steeds meer behoefte om het jutten te coördineren. Tijdens Solar dit jaar vroeg ze jutters daarom zich vooraf bij het festival te melden. Nog niet helemaal met succes: "Er liepen nog tien tot twintig mensen die zich niet hadden aangemeld."
Lowlands zelf geeft elk jaar een aantal groepen toestemming om het terrein leeg te jutten, zoals Doneer je Deken. Daar hebben ze volgens een woordvoerder geen last van 'illegale' jutters: je komt alleen op uitnodiging en met een polsbandje binnen.