'De VS móest wel aanvallen, zelfs al zijn de Houthi's uit op oorlog'

Voor de tweede dag op rij hebben de Amerikanen doelen van Houthi-rebellen in Jemen aangevallen. De VS en Saudi-Arabië, dat vecht tegen de Houthi's, zitten niet te wachten op escalatie. Maar de vrees dat het wél uit de hand loopt, is groot: Houthi's hebben al gedreigd met een "sterk en effectief antwoord" op de westerse aanvallen.

Een aanval van de Amerikanen is zelfs precies waar de Houthi's op hoopten, volgens Farea Al-Muslimi, Jemen-expert bij denktank Chatham House. "Ze zien het als hun levenstaak om tegen Amerika en Israël te vechten. En ze zijn roekeloos."

'Niks doen was geen optie voor VS'

De Amerikaanse en Britse aanvallen, gesteund door andere westerse landen waaronder Nederland, waren een reactie op de agressie van de Houthi's in de Rode Zee van de afgelopen weken. Ze vielen daar de internationale scheepvaart aan. Naar eigen zeggen richtten ze zich op schepen die banden hebben met Israël, vanwege de oorlog in de Gazastrook.

Ondanks het risico op escalatie was het onvermijdelijk dat de Amerikanen zouden terugslaan, zegt defensiespecialist Patrick Bolder van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. "Ze waarschuwden al maanden dat handelsroutes met rust gelaten moesten worden. Ze zeiden dat de aanvallen niet zonder gevolgen konden blijven. Niets doen was geen optie meer voor VS, want dan worden het loze dreigementen en was je vleugellam geweest."

De Amerikaanse aanvallen moeten vooral worden gezien als signaal, zeggen beide experts. President Joe Biden noemt de Houthi's weliswaar een terreurgroep, maar verder wijst niets erop dat de VS van plan is de rebellen volledig uit te roeien.

Dat zou ook totaal onrealistisch zijn, zegt Al-Muslimi, zelf afkomstig uit Jemen. De Houthi's hebben een enorm deel van Jemen in handen, dat zo'n 14 keer groter is dan Nederland. "In zo'n groot land kun je niet zomaar de vijand klem zetten en met een paar luchtaanvallen significante schade toebrengen."

Niet voor niets lukt het de Jemenitische regering al jarenlang niet om de Houthi's uit te schakelen, zelfs met grootschalige steun van Saudi-Arabië. In tegendeel, zegt Al-Muslimi. "De Houthi's beschouwen hun strijd met Saudi-Arabië als gewonnen."

We moeten de Houthi's dus zeker niet onderschatten, waarschuwt ook Bolder. "Ze hebben met steun van Iran een behoorlijke positie kunnen verwerven. Ze beschikken over veel en best geavanceerde wapens." Al-Muslimi: "Ze zijn militair machtig en niemand weet wat ze nog in petto hebben wat maritieme slagkracht betreft."

'Nederlandse steun belangrijk'

Zo bezien lijkt de Nederlandse bijdrage aan de eerste Amerikaanse operatie minimaal. Het betrof één stafofficier die, volgens Bolder, waarschijnlijk als taak had informatie over doelen in Jemen te analyseren en te helpen bij de planning van de aanvallen. "Nederland zou niet eens meer kunnen doen dan dit. Onze marine is daarvoor te klein."

Toch is de inbreng, hoe klein ook, symbolisch belangrijk, zegt Al-Muslimi. "Nederland had een reputatie van neutrale speler opgebouwd door zich de afgelopen negen jaar afzijdig te houden van de oorlog in Jemen. Van alle landen in de wereld zou ik Nederland onderaan de lijst hebben gezet van meest waarschijnlijke deelnemers aan deze luchtaanval."

Bolder: "De Nederlandse deelname laat zien hoeveel belang we hechten aan een goede band met de Amerikanen."

Ondanks dat de westerse bommen volgens Bolder met "chirurgische precisie" vliegvelden en munitiedepots raakten, is het dus maar zeer de vraag of de Houthi's betekenisvolle schade hebben geleden. Bij de tweede aanval zou een radar zijn geraakt, waardoor het lastiger kan worden voor de rebellen om schepen in de Rode Zee te raken met raketten en drones. Bolder: "Amerika zal zo snel mogelijk een beeld willen vormen op basis van inlichtingen of schepen weer veilig over de Rode Zee kunnen. Voorlopig verwacht ik geen aanvallen van de Houthi's."

Maar Al-Muslimi vreest dat de aanvallen juist tot een onveiligere situatie op en rond de Rode Zee hebben geleid. "Elke dag met oorlog, zien de Houthi's als een fantastische dag. Ze beschouwen het meer en meer als hun levensmissie om op te komen voor de Palestijnen en om de Amerikanen en Israëliërs te bestrijden. Zo lang de strijd van Israël tegen Hamas, wat zij zien als een onrechtvaardige en wrede oorlog, niet stopt, zullen ze proberen de internationale handel te blijven raken."