Waarom Trump baat heeft bij mildere toon: 'Hij kan voorbeeld nemen aan Wilders'

• 

  Bart Rutten

  redacteur Nieuwsuur

Donald Trump won deze week de voorverkiezingen in New Hampshire en daarmee is zijn Republikeinse kandidatuur dichtbij. Maar als hij later dit jaar ook Joe Biden wil verslaan, doet hij er volgens deskundigen goed aan zijn toon te matigen.

Want veel onafhankelijke kiezers vinden zijn harde woorden en felle standpunten te ver gaan.

Nikki Haley

De voorverkiezingen laten tot nu toe zien dat Trump onder Republikeinen populairder is dan zijn tegenkandidaat Nikki Haley. Maar recente peilingen vertellen een ander opvallend verhaal.

Haley maakt op dit moment namelijk meer kans om Biden te verslaan dan Trump. Als de oud-VN-ambassadeur in november een rechtstreeks duel uitvecht tegen Biden krijgt ze volgens de huidige peilingen 53 procent van de stemmen. Trump zit tegen Biden op 50 procent.

Dat komt doordat Haley meer gematigde en onafhankelijke kiezers aanspreekt dan Trump. Dus rijst de vraag: moet hij milder worden?

Als Amerika-kenner Kenneth Manusama campagneleider van Trump was, zou hij hem zeker adviseren een bredere groep kiezers aan te spreken. "Trump kan een voorbeeld nemen aan Geert Wilders."

Standpunten in de ijskast

De 'milde' Wilders werd ruim een week voor de Tweede Kamerverkiezingen geboren in de studio van Nieuwsuur. Hij beloofde omstreden islamstandpunten in de ijskast te zetten.

Na de verkiezingen voegde hij daad bij woord door drie discriminerende wetsvoorstellen in te trekken. Of de PVV in een eventueel kabinet daadwerkelijk minder radicale standpunten inneemt is de vraag, maar in ieder geval was het als campagnestrategie effectief.

Abortuswetgeving

Er zijn al wat tekenen dat ook Trump standpunten enigszins wijzigt of parkeert om electoraal gewin. Denk aan abortus.

Toen Trump president was, benoemde hij nieuwe rechters in het Hooggerechtshof omdat ze tegen abortus waren. Maar afgelopen september, op een bijeenkomst voor Republikeinen in Iowa, verzette hij zich juist weer tegen strenge abortuswetten.

Trump vreest namelijk dat Republikeinen zich met de invoering van die strenge wetten niet populair maken. Dus zegt hij nu: als vrouwen slachtoffer zijn van verkrachting of incest moeten zij hun zwangerschap in een vroeg stadium kunnen beëindigen.

Een belangrijk standpunt, zegt Manusama. "Want uiteindelijk is ruim 65 procent van de Amerikanen voor een bepaald recht op abortus." Cijfers waar Biden gretig op inspeelt: hij wil van het onderwerp een belangrijk verkiezingsthema maken.

Aan de andere kant moet Trump ook weer oppassen dat hij de steun van de conservatieve Republikeinen niet verliest. "Trump zal een dunne lijn moeten bewandelen tussen enerzijds zijn geradicaliseerde kernsupporters en anderzijds de meer gematigden."

Dictator voor één dag

Nadat Wilders de verkiezingen had gewonnen, zei hij zich te zullen houden aan de Grondwet. Andere partijen wilden pas na die toezegging met hem praten over de vorming van een kabinet.

Ook hier kan Trump een voorbeeld aan nemen, zegt de Amerikaanse politicoloog Matthew Crenson. Want als er één punt is waarop hij zijn toon moet matigen, dan is het zijn aangekondigde 'dictatorschap voor één dag'.

Trump deed die uitspraak vorige maand. Toen een interviewer vroeg of hij in zijn eventuele tweede abtstermijn dictator wil worden, antwoordde hij: "Alleen op de eerste dag." Hij voegde eraan toe dat hij dan de grenzen zou sluiten. Volgens Crenson dreigt hij dat 'dictatorschap' ook te gebruiken om af te rekenen met politieke tegenstanders die hem het leven zuur zouden maken.

"En dat gaat zelfs veel Republikeinen veel te ver. Er is een grens aan wat ze van hem slikken."

Een ander heikel thema: migratie. Trump herhaalde de afgelopen weken meermaals dat mensen die illegaal in Amerika verblijven de gevangenis in moeten, of zelf worden 'gedeporteerd'.

Electoraal niet handig, vermoedt Manusama: "Hij kan zeggen dat hij de grens wil sluiten en zijn muur wil afbouwen. Maar hij moet iets met de miljoenen immigranten die nu eenmaal in Amerika verblijven. Voor bepaalde mensen zal er een pad naar legaliteit moeten zijn."

De toon matigen dus. Maar kan en wil hij dat wel? Crenson denkt van niet: de vele strafzaken die hem boven het hoofd hangen, zullen hem alleen maar bozer maken.

Ook Manusama denkt dat Trump uiteindelijk niet "gedisciplineerd" genoeg is om electoraal tactisch te werk te gaan. "Hij zal de boodschap van hel en verdoemenis blijven propageren."

Een scenario waar Joe Biden in november mogelijk de vruchten van plukt.