Burgemeester Charkiv: 'Zonder geld uit VS worden wij tweede Aleppo'

• 

  Bart Rutten

  redacteur Nieuwsuur

Als het Westen niet snel extra geld en luchtafweersystemen aan Oekraïne geeft, dreigt de stad Charkiv "een tweede Aleppo" te worden. Dat zegt burgemeester Ihor Terechov tegen Nieuwsuur.

De verwoestingen in de stad vlak bij de Russische grens zijn enorm. En die dreigen nog groter te worden zolang de Russen over betere wapens beschikken.

Dus vindt Terechov een vergelijking op z'n plaats met Aleppo, de stad die tijdens de Syrische burgeroorlog in het vorige decennium grotendeels werd verwoest. "Ons dreigt hetzelfde lot als de wereld nu geen eensgezindheid uitstraalt."

Voor de oorlog woonden in Charkiv 2 miljoen mensen. Daarmee is het na Kyiv de grootste stad van het land. Inmiddels zijn er nog 1,3 miljoen over. Veel mensen vluchtten, gingen het leger in of kwamen om het leven.

"Je kunt je voorstellen hoe rampzalig dat is", zegt de burgemeester. "Er is niet één wijk die niet is geraakt door Russische bommen."

Eén specifieke wijk is zelfs volledig met de grond gelijkgemaakt. Voorheen woonden daar ongeveer 300.000 mensen, nu bijna niemand meer. "Daar staat niet één huis of gebouw meer dat niet deels verwoest is."

De constante dreiging heeft zijn weerslag op het dagelijkse leven in Charkiv. Zo kunnen kinderen bijvoorbeeld niet meer naar school. Daarom hebben de meeste kinderen online les. Ook maakte de stad tijdelijke scholen in vijf metrostations. "En we hebben net een nieuwe ondergrondse school gebouwd waar 450 leerlingen terechtkunnen."

Op straat in Charkiv is goed te zien dat de Russen aan de winnende hand zijn. Het wordt steeds stiller in cafés en restaurants, ziet ook de Britse Ada Wordsworth, die voor een liefdadigheidsinstelling huizen repareert in het gebied. "Vorige zomer, toen Oekraïne goede resultaten boekte aan het front, was het leven weer zo goed als normaal. Maar nu blijven veel mensen thuis."

Dat is zeker het geval sinds de Russen begonnen met het bombarderen van elektriciteitscentrales in en rond Charkiv. Sommige bewoners zitten dagelijks urenlang zonder stroom, zeker in de dorpjes net buiten de stad. "Psychische marteling", noemt Wordsworth dat.

Veel inwoners van Charkiv zijn nu namelijk afhankelijk van generatoren. Die maken veel lawaai, stinken en zijn slecht voor de gezondheid. "De Russen boeken helemaal geen militaire winst met het uitschakelen van die elektriciteitscentrales. Ze willen Oekraïners gewoon uitputten en het leven onmogelijk maken."

Ze begrijpt de vergelijking die de burgemeester maakt met Aleppo. "Het is hartverscheurend, maar het klopt. De straat waar ik woon is geraakt, het winkelcentrum om de hoek is geraakt. En het gaat maar door."

Toch kiezen weinig mensen ervoor te vluchten. "Als ik dat voorstel, kijken ze me gek aan." Volgens Wordsworth zijn de meeste mensen zich bewust van de risico's, maar steken ze hun kop in het zand: ze weigeren te verhuizen.

Ook burgemeester Terechov ziet dat zijn meeste inwoners blijven. "Ze willen in hun eigen huizen wonen, en een zo normaal mogelijk leven leiden."

Amerikaanse miljardensteun

Komend weekend beslist het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden over het wel of niet geven van ruim 57 miljard euro steun aan Oekraïne. De burgemeester zegt dat dat geld essentieel is voor de toekomst van zijn stad.

Ook de inwoners van Charkiv kijken met spanning naar de Amerikaanse beslissing. Al hebben sommigen het gevoel dat het al te laat is. Wordsworth: "Zo veel mensen zijn al overleden. Sommigen houden Amerika daarvoor verantwoordelijk, omdat ze niet eerder met geld zijn gekomen. Als we nu extra steun krijgen houden we het misschien wat langer vol. Maar wat als Trump binnenkort aan de macht komt?"

Naast het Amerikaanse geld hoopt Oekraïne ook op extra defensiematerieel vanuit Europa. Naast munitie, tanks en drones aast president Zelensky vooral op Patriot-luchtdoelraketten waarmee zijn leger zich beter kan verdedigen tegen Russische luchtaanvallen.

Gebeurt dat niet, dan dreigt Oekraïne de oorlog te verliezen. En als dat gebeurt, is het volgens de Oekraïense premier Sjmyhal niet uitgesloten dat de Derde Wereldoorlog uitbreekt.