Tussen Israël en de Palestijnen woedt ook een oorlog om de feiten

Zelfs op de Nederlandse snelwegen is niet meer aan de oorlog tussen Israël en Hamas te ontkomen. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft er digitale billboards laten plaatsen met daarop foto's van mensen die door Hamas zijn ontvoerd. Als tegenreactie is er via een crowdfunding geld ingezameld voor billboards met de tekst 'Free Palestine'.

Het CIDI wil met de campagne aandacht vragen voor de gegijzelden. Ook in Nederland. "Het is belangrijk om de druk op Hamas op te voeren om deze mensen weer vrij te laten", zegt Aline Pennewaard van het CIDI. Ze vreest dat door de verschrikkelijke beelden van de humanitaire crisis in Gaza, de Israëlische visie ondersneeuwt. "De militaire operatie die Israël op dit moment in Gaza uitvoert, is niet uit de lucht komen vallen. En wij denken dat het belangrijk is om oorzaak en gevolg helder te hebben."

Reclamemaker Carolien Nieuweboer vindt juist dat de campagne van CIDI "misdaden van Israël" rechtvaardigt. Ze organiseerde een tegenactie, ook op de billboards, en haalde al ruim vijftigduizend euro op. "We willen een vrij Palestina, vrijheid voor iedereen, veiligheid voor iedereen."

Hamas die met een professionele video de vijand wil imponeren en Israël die met een kinderfilmpje op YouTube aandacht vraagt voor de tientallen kinderen die door Hamas zijn vermoord. En zelfs de billboards, allemaal voorbeelden van de ontelbare uitingen in een informatie-oorlog. Dat zegt historicus Anne Morelli, die het fenomeen al decennialang bestudeert en het allemaal onderbrengt onder "oorlogspropaganda".

"Informatiecampagnes in en rond oorlogen zijn van alle tijden en bedoeld om de morele verontwaardiging aan te wakkeren. Het doel is steun voor de oorlog opbouwen." Ook in dit conflict bedienen beide partijen zich daarvan, zegt Morelli. "Bijna alle principes van oorlogspropaganda worden toegepast."

Morelli analyseert de informatie-oorlog aan de hand van tien principes. "Het belangrijkste principe is dat beide partijen zeggen: wij zijn niet begonnen, het waren de anderen. We zijn slachtoffer dus moesten wel terugslaan." De propaganda houdt dan volgens Morelli geen rekening met wat er eerder is gebeurd. "Machiavelli zei al dat niet degene die zijn zwaard tevoorschijn haalt noodzakelijkerwijs degene is die het gevecht begint. Je moet nadenken over wat er eerder is gebeurd, ook in dit conflict."

Israël voert volgens Morelli wel een veel machtiger propaganda. De Palestijnse propaganda noemt ze "wat ambachtelijker". "Berichten op sociale media, een paar interviews. Veel minder breed, minder gericht op Europa en dus met minder impact op de Europese bevolking."

Troebel

Maar Radi Suudi, een Palestijns-Nederlandse journalist en politicoloog, ziet dat de impact verandert en het Palestijnse verhaal steeds meer gehoor vindt. "Ook door al die filmpjes die meteen na een bombardement in Gaza worden gemaakt met telefoons."

"Vroeger kwamen de Israëliërs nog met verklaringen dat ze geen burgerdoelen bombardeerden, maar dat het precisiebombardementen waren", zegt Suudi. "Ze zeiden dan: we hebben de mensen van tevoren gewaarschuwd, eigen schuld als je blijft. Maar die verhalen werken niet meer. We zien nu de beelden uit Gaza. Die beelden spreken voor zich."

De uitdaging is om voor informatie over de oorlog de juiste bronnen te raadplegen, zegt Suudi. Vooral vanwege het gevaar van een mediastrategie die de Amerikanen noemen: muddying the waters. "De zaak troebel maken zodat mensen niet meer weten wat ze moeten geloven. Want als mensen iets zien wat haaks staat op wat ze dachten, dan denken ze dat het wel nep moet zijn."

Bekijk hieronder hoe het beeld na de explosie bij het ziekenhuis in Gaza begint te schuiven: