De slag om Overijssel: BBB in één keer de grootste?

In Overijssel is het wantrouwen in de stikstofaanpak van het kabinet groot. De stem van Overijsselaren zal bij de aankomende Provinciale Statenverkiezingen vooral een proteststem zijn tegen het kabinet. Overijsselaren vinden dat de politiek meer oog heeft voor de Randstad dan voor het platteland.

Ipsos peilde in opdracht van Nieuwsuur de stemming in Overijssel in de aanloop naar de verkiezingen op 15 maart. De BoerBurgerBeweging (BBB) lijkt te profiteren van het maatschappelijke debat over stikstof. Het electoraal potentieel van BBB is in Overijssel anderhalf keer zo groot in als het landelijk gemiddelde. Daarbij is de aantrekkingskracht van BBB nog groter in het landelijk gebied van de provincie, zo onderzocht Ipsos.

'Zo zuur als azijn'

BBB-lijsttrekker in Overijssel Carla Evers is er klaar voor en loopt zich tijdens een 'stage' op het Provinciehuis alvast warm. Met haar man runt ze al jaren een pluimvee- en akkerbouwbedrijf vlak naast een Natura 2000-gebied. Ze vindt dat het stikstofprobleem wordt overdreven. "Dat het slecht zou gaan met de natuur, zie ik niet", zegt ze. "Wij willen dat aangetoond wordt hoe het echt met de natuur gaat."

Directeur van de provinciale organisatie 'Landschap Overijssel' Michael Sijbom meet hoe het met de natuur in de provincie gaat. "De bodem is hier zo zuur als azijn. Door de neerslag van ammoniak, stikstof dus." Daardoor is er enorm veel biodiversiteit verdwenen, zegt Sijbom. "Het is een monocultuur geworden. Er zijn planten verdwenen en daarmee ook vogelsoorten. Omdat er geen voedsel meer is. Eeuwig zonde. Ik kan daar echt verdrietig van worden."

Maatregelen zijn nodig, vindt 'Landschap Overijssel'. Maar het CDA - de grootste partij in de provincie - is tegen het verplicht uitkopen van boeren die teveel stikstof uitstoten en zet vraagtekens bij het kabinetsbeleid. "Je vraagt een heel ander verdienmodel en een heel andere manier om met het landelijke gbied om te gaan. De processen die daarvoor nodig zijn, zijn ingrijpend en tijdrovend", zegt CDA-gedeputeerde Eddy van Hijum. "Als je daar nu mee begint, ben je niet zomaar klaar. Niet in 2030, en misschien ook niet in 2035. We moeten letten op de uitvoerbaarheid en het tempo."

Het CDA was in Overijssel dan wel jarenlang de grootste partij, nu staan overal vooral verkiezingsposters van BBB. Met name mensen die in landelijk gebied wonen, vinden dat het niet goed gaat met Nederland, 74 procent van de ondervraagden. Daarnaast vindt bijna de helft van de Overijsselaren dat het kabinet Rutte IV onvoldoende doet voor hun provincie, 45 procent.

Van Hijum: "We hebben hier het gezegde: de weg van Den Haag naar Overijssel is twee keer zo lang als de weg van Overijssel naar Den Haag. Men ervaart dat de aandacht van Den Haag voor deze regio - ambtelijk en bestuurlijk - echt tekortschiet."

Veehouder Geertjan Kloosterboer verwoordt dat gevoel. Hij bouwde zijn nieuwe koeienstal toekomstbestendig, zo dacht hij. "Dat ik aan alle doelen voldeed. Maar dat is nu niet meer zo. Ze veranderen de spelregels tijdens de wedstrijd. Dat doet echt pijn."

Voor één op de zes Overijsselaren is stikstof een van de leidende thema's voor hun verkiezingskeuze. Dit aandeel is hoger in het landelijk gebied (26 procent). Van alle ondervraagden in Overijssel noemt ook 26 procent 'klimaat en duurzaamheid' als politiek thema leidend voor hun stem.

Als BBB in de Overijssel de grootste partij wordt, zou dat een goed signaal zijn, vindt veehouder Kloosterboer. "Het gevoel van niet gehoord worden, zou bevestigd worden. Dat zou duidelijk maken dat we een andere koers willen varen."

Maar hij wil niet dat daardoor nog langer onduidelijk is wat er gaat gebeuren met de stikstofplannen. "We moeten er met elkaar uitkomen: wat is haalbaar en hoe gaan we het doen?"