Bronnen bij #ophef over boerenprotesten

In de Nieuwsuur-serie #Ophef duikt Rudy Bouma in de wereld van nepnieuws en complotten om erachter te komen waar misvattingen ontstaan en waarom mensen ze geloven. In deze aflevering: de boerenprotesten.

Niet alleen de áutosnelweg stond afgelopen weken vol met boze boeren. Ook op de digitale snelweg zag ik heel veel boerenprotest.
Maar wát ik zag, klopte lang niet altijd.

Bijvoorbeeld foto's die jaren oud blijken te zijn, boeren die een tank zouden hebben gekocht - niet waar - en verzonnen schotwonden.

De boerenprotesten blijken online een voedingsbodem voor desinformatie.

En nepnieuws over Nederlandse boeren ging zelfs internationaal viraal.

Wat voor misvattingen doen er de ronde?
Waarom bemoeien buitenlandse complotinfluencers zich met de boerenprotesten
En waarom brengen ze het World Economic Forum en The Great Reset in verband met de (NL) stikstof crisis.

Keer op keer zie ik op sociale media misbruikte beelden, overdrijvingen en verzinsels en viraal gaan.
In deze serie ontrafel ik #ophef.

Deze week: de #boerenprotesten.

De aanleiding

Begin juni komt stikstof-minister Van der Wal met een plan: in 2030 moet heel Nederland 50 procent minder stikstof uitstoten.

En, zegt ze erbij, om dat te halen kunnen niet álle boeren hun bedrijf houden.

Sindsdien gaan die er met hun trekkers op uit om te demonstreren.

En hoe meer trekkers ik op de weg zag, hoe meer nepnieuws ik online voorbij zag komen.

Zoals deze foto. Indrukwekkend plaatje, maar die is uit 2019, toen er ook al boerenprotesten waren.

Er zijn toch meer dan genoeg recente foto's van trekkers op de snelweg...
Maar toch worden vaak oude foto's gereclycled - kom ik later op terug.

Schotwonden en tanks

Voor de goede orde, het is duidelijk dat een deel van de boeren een reëel probleem heeft.

Wat je verder ook van het beleid vindt, sommige boeren dreigen hun bedrijf te verliezen, en natuurlijk doet dat pijn. En ook daar hebben we bij Nieuwsuur video's over gemaakt.

De boerenprotesten zijn op sociale media voer voor discussie. Alleen in die discussie zag ik ook opvallend veel zaken die níet kloppen. Ik neem je even mee langs wat voorbeelden.

Dit beeld circuleert op Snapchat en Instagram.
Maar het is geen 'schotwond van een politiekogel', zoals wordt beweerd.
De politie heeft weliswaar schoten gelost bij een blokkade van boeren, maar daar is alleen een trekker bij geraakt.
De (nep-)afbeelding komt van een website voor trauma-acteurs die zijn in te huren voor trainingen.

En dan dit beeld: een trekker die een blokkade met pantservoertuig wegduwt. 'T wordt voorgesteld als boerenprotesten in Nederland, onder anderen door een provinciale PVV-politicus. De video is inmiddels al 1,5 miljoen keer bekeken.
Maar het is helemaal niet van nu. En ook niet van hier.
De beelden zijn gefilmd in 2015, tijdens een boerendemonstratie in Brussel.

Deze YouTuber met 2 miljoen abonnees verspreidt nepnieuws: dit is een video uit 2020. En ook op Instagram is de video door veel mensen gezien.

Nog twee dan.

Dit is geen gepantserde Nederlandse trekker bij de boerenprotesten van afgelopen weken - zoals een Canadese vlogger suggereert.
Maar de foto stond al in 2018 op een Duitse site.

Diezelfde Keean Bexte schrijft dat "Nederlandse boeren een tank hebben gekocht om distributiecentra mee te blokkeren", met een foto die ik ook op Telegram langs zag komen.

Maar dat klopt ook niet: de tank is in werkelijkheid een Sherman Firefly uit de Tweede Wereldoorlog die van het ene historisch evenement naar het andere onderweg was.

En hoewel het dus onzin is, werd het bericht in nog korte tijd zo'n 1,7 miljoen keer bekeken op Twitter, en tienduizenden keren geliked en gedeeld - al heeft @RealKeean zijn tweet inmiddels verwijderd.

Het bereik van veel van dit soort nepnieuwsvoorbeelden is opvallend hoog, en opvallend internationaal.
En dus is het interessant om eens te kijken waar al die internationale aandacht vandaan komt.

Complot-influencers van uiterst rechtse alternatieve nieuwswebsites zijn dus naar Nederland afgereisd om de boerenprotesten te verslaan.

En ik herken sommige mensen.

Ze deden bijvoorbeeld eerder al verslag van de truckerprotesten in Canada, of de bestorming van het Capitool.

Ze bekostigen hun verslaggeving vaak door crowdfunding: de site Rebelnews heeft bijvoorbeeld zo'n 25.000 dollar ingezameld voor hun tripje naar Nederland.
Die buitenlandse vloggers komen dus naar Nederland. Tegelijkertijd zijn hun Nederlandse tegenhangers weer te zien in buitenlandse media.

Zoals bij de beroemde show van Tucker Carlson op FOX News - een van de best bekeken Amerikaanse nieuws-programma's.

Zegt Eva Vlaardingerbroek, een veelgevraagd commentator bij conservatieve en uiterst rechtse kanalen.

Veel nationale en internationale misvattingen dus. Maar er viel mij nog meer op.

Niets in de media

Dit is Canada, begin 2022. Canadese truckers protesteren tegen vaccinatieverplichtingen. Ze legden lange tijd de Canadese hoofdstad Ottowa plat.

De manier waarop de internationale alt-right beweging de Nederlandse boerenprotesten omarmt doet me denken aan die protesten in Canada.

Die toch relatief nationale kwestie kreeg ook internationaal veel aandacht.

Van de reguliere media maar vooral op social media; de omvang van die protesten werd toen door online influencers flink overdreven. Er zouden 50.000 trucks aan deelnemen, maar de politie schatte het aantal op het hoogtepunt op nog geen 3000.
Ook toen werden er veel oude beelden (uit andere landen) voor gebruikt.

En dat zien we nu weer.

Deze foto bijvoorbeeld, onder meer getweet door een populaire YouTuber.
En die kwam ook veel langs op Facebook. De foto is eigenlijk al drie jaar oud.

En deze afbeelding werd ook veel gedeeld op Facebook met het bijschrift:
'Gisteren in Nederland, geen woord erover in de media.'
Maar ook dit is een oude foto, uit 2019.

Over de Canadese truckersprotesten werd toen, net als nu, beweerd dat reguliere media niet over de protesten zouden berichten. En dat terwijl over beide protesten toch uitgebreid verslag werd- en wordt gedaan.

Snode plannen

Toen ik eens wat beter ging kijken naar al die video's en berichten, viel me nog iets op: bijna allemaal halen ze heel snel het World Economic Forum erbij, en het plan van deze club in het Zwitserse Davos om tot een duurzamere wereld te komen: The Great Reset.

Het WEF heeft in werkelijkheid niets met de stikstofcrisis te maken

In 2019 oordeelt de hoogste Nederlandse rechter dat het Nederlandse programma om stikstof terug te dringen niet deugt.

Honderden aan boeren verleende vergunningen zijn daarmee eigenlijk niet meer geldig.

Toch wordt de stikstofcrisis op sociale media geweten aan 'The Great Reset': Complotdenkers zien daar allerlei snode plannen in en noemen onze rechtse premier links.

Het World Economic Forum zou dus uit zijn op een soort communistische wereldregering die privé-bezit wil uitbannen.
Daar maakten we eerder al een uitgebreide video over, linkje vind je in de omschrijving.

We hebben dus gezien dat internationale alt right influencers gretig op onze boeren springen.
En in Nederland zien we dat mensen uit bijvoorbeeld de coronaprotestbeweging veelal de boeren steunen.
En dat komt allemaal door het onderliggende gevoel: het anti-overheidssentiment.
Ook bij de oorlog in Oekraïne zag je vaak dezelfde mensen de kant van Poetin kiezen, tégen het westen en onze overheid.
En daaromheen zie ik een hardnekkige verspreiding van nepnieuws en desinformatie, die ik voor je zal blijven checken.

En oh ja, wat ik zelf nog een leuke vond:
Deze tweet (met 10.000 likes) zou een boze boer tonen die een 'politiewagen' afvoert.

Maar in werkelijkheid is het beeld uit 2017 en hielp de boer deze politieauto uit de modder.

Goed, dat was m!
Onze bronnen staan zoals gewoonlijk weer op onze site nieuwsuur.nl/ophef, daar kan je checken of wat ik zeg ook echt klopt.
Vergeet niet te abonneren en tot de volgende #ophef.