In kaart gebracht: de eerste week oorlog in Oekraïne
Harm Kersten
Het was een week waarin Europa te maken kreeg met een oorlog die het op deze schaal al decennia niet meer heeft gezien. Russische en Oekraïense militairen zijn verwikkeld in een hevige strijd; vanochtend trokken Russische troepen Charkov binnen. We brachten, voor zover dat nu al gaat, de eerste dagen van de oorlog in kaart.
Troepenopbouw
In de maanden voor de start van de oorlog komen er steeds meer berichten over de Russische troepenopbouw langs de grenzen van Oekraïne en Rusland. Al in april 2021 spreken zowel Oekraïne als de EU over ruim 100.000 militairen.
Vanaf oktober 2021 groeit de troepenopbouw verder. Russische militairen, tanks en legeronderdelen verzamelen zich rond de Krim, de zelfverklaarde volksrepublieken Loegansk en Donetsk en in Belarus, een bondgenoot van Rusland.
Dag 1: de inval
Al snel nadat president Poetin op donderdag 24 februari in een speech verklaart een "speciale militaire operatie", te starten in Oekraïne, zijn de eerste explosies te horen in steden als Kramatorsk, Odessa, Charkov en Kiev.
De eerste dag begint met veel beschietingen en luchtaanvallen, waarna vanuit het zuiden, oosten en noorden Russische troepen Oekraïne binnentrekken. Er zijn zware gevechten, onder meer rond Charkov, de tweede stad van het land. Maar ook in de buurt van Kiev zijn al gevechten om een vliegveld, en er wordt gevochten om de voormalige kerncentrale bij Tsjernobyl.
Dag 2: Rusland rukt op
Het Russische leger rukt verder op, ook richting hoofdstad Kiev. Maar het Oekraïense leger verzet zich en de Russen lijken op flinke tegenstand te stuiten.
De Russische president Poetin en minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken worden op de sanctielijst van de Europese Unie geplaatst. Hun Europese tegoeden worden bevroren. Wereldwijd neemt het verzet tegen de Russische invasie toe, al kan Poetin in een aantal landen, waaronder China, rekenen op begrip en steun.
De strijd om Kiev
In de nacht van donderdag op vrijdag landen er raketten in Kiev. Het Russische leger lijkt steeds dichter bij de hoofdstad te komen. De troepen van Poetin veroveren opnieuw het strategisch belangrijke vliegveld Hostomel en zouden al in het noorden van de stad in de wijk Obolon zijn aangekomen.
"Dit wordt de zwaarste nacht", zegt de Oekraïense president Zelensky in een nieuwe videoboodschap. Hij verwacht dat de Russische invasiemacht een grote aanval lanceert op onder meer de hoofdstad.
Dag 3: de strijd gaat door
Hoewel er opnieuw raketten landen op Kiev, lijkt het grootschalige offensief tegen de hoofdstad dat president Zelensky vreesde, uitgebleven - voor nu. In Kiev zelf wordt wel steeds dichter bij het centrum gevochten, melden media. Tegelijkertijd lijkt het Oekraïense leger ook zaterdag veel weerstand te bieden aan de opmars van de Russen.
President Zelensky is nog steeds in de hoofdstad en belt met premier Mark Rutte. Hij bedankt hem voor de toezegging dat Nederland 200 Stinger-luchtdoelraketten aan Oekraïne zal leveren. Later blijkt dat Nederland ook 50 antitankswapens levert.
De gevolgen
Zo'n 120.000 Oekraïners zijn inmiddels al naar de buurlanden Polen, Hongarije, Slowakije, Roemenië en Moldavië gevlucht. Mannen tussen 18 en 60 jaar mogen niet mee omdat ze beschikbaar moeten zijn voor het leger. Donderdag en vrijdag stonden er nog lange files in Kiev met mensen die het land wilden verlaten. Zaterdag waren er rond Kiev al een stuk minder files te zien volgens Google Maps.
De VN zegt dat het aantal vluchtelingen kan oplopen tot 5 miljoen. De organisatie verwacht dat veel Oekraïners naar Polen zullen vluchten. Voor zover bekend zijn er in Nederland nog amper asielaanvragen van Oekraïense vluchtelingen.